Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej we współpracy z Parlamentem Studentów UG, Radą Samorządu Studentów Wydziału Historycznego i redakcją „Gazety Uniwersyteckiej” zorganizowało w lipcu i sierpniu cykl 4 wycieczek pod wspólną nazwą „Historyczne wakacje z CASiD”. Projekt, którego pomysłodawcą był Tomasz Neumann, redaktor naczelny „Gazety Uniwersyteckiej”, miał na celu promocję wiedzy historycznej oraz integrację członków społeczności akademickiej. Udział w wycieczkach był bezpłatny. Uczestniczyć w nich mogli studenci, doktoranci i pracownicy uczelni, a także członkowie ich rodzin i słuchacze Gdańskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W trakcie wycieczek odwiedziliśmy miejsca będące świadkami wydarzeń, które trwale wpisały się w naszą historię. Mogliśmy też przekonać się, jak żyli ludzie przed wiekami: co jedli, jak się ubierali, gdzie mieszkali, jakiej broni używali i jak się nią posługiwali, w co wierzyli i jakie mieli zwyczaje. To były niezapomniane podróże w czasie…
BITWA POD GRUNWALDEM
Celem pierwszej wycieczki, która odbyła się 16 lipca, były pola Grunwaldu. 612 lat temu odbyła się tam jedna z największych bitew średniowiecznej Europy, będąca inspiracją dla wielu pisarzy, poetów, pieśniarzy i malarzy oraz przedmiotem badań całej rzeszy historyków. Rekonstrukcje tej najsłynniejszej bitwy w polskiej historii stały się już tradycją, przyciągającą nie tylko tysiące rekonstruktorów, ale również dziesiątki tysięcy widzów pragnących obejrzeć to wspaniałe widowisko.
Również w tym roku, mimo deszczowej pogody, pod Grunwald zjechały tysiące osób, a wśród nich niemal pięćdziesięcioosobowa grupa z Uniwersytetu Gdańskiego. Głównym celem naszej wycieczki była oczywiście inscenizacja walnej bitwy pomiędzy armią krzyżacką, dowodzoną przez wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena, a wojskami polsko-litewskimi pod dowództwem króla Władysława Jagiełły i wielkiego księcia Witolda. Chociaż dobrze wiedzieliśmy, jak zakończy się bitwa, zmagania zakutych w stal rycerzy oglądaliśmy z zapartym tchem, podziwiając rozmach tego widowiska, kunszt rekonstruktorów oraz barwne, odwzorowane z najdrobniejszymi detalami, stroje z tamtej epoki. Ale inscenizacja bitwy nie była jedyną atrakcją tego dnia. Prowadzeni przez przewodnika zwiedziliśmy Muzeum Bitwy pod Grunwaldem oraz przylegające do niego tereny pól Grunwaldu. Mieliśmy również okazję do wysłuchania koncertów muzyki dawnej oraz odwiedziliśmy utrzymane w średniowiecznym klimacie stoiska handlowe i kulinarne, na których można było zaopatrzyć się w różnego rodzaju pamiątki i dobrze zjeść przed czekającym nas powrotem do Gdańska.
OBLĘŻENIE MALBORKA
23 lipca odbyła się druga wycieczka z cyklu „Historyczne wakacje z CASiD”. Jej tematyka była ściśle związana z poprzednim wyjazdem, bowiem oblężenie Malborka było bezpośrednią konsekwencją bitwy grunwaldzkiej, po której armia polsko-litewska ruszyła niezbyt forsownym marszem w kierunku stolicy państwa krzyżackiego, aby oblegać ją przez niemal 2 miesiące, niestety bez powodzenia. Dla upamiętnienia tego wydarzenia organizowany jest jeden z najbardziej znanych festiwali kultury średniowiecznej, przyciągający tysiące osób pragnących wziąć udział w licznych festiwalowych atrakcjach.
Grupa z Uniwersytetu Gdańskiego, która wzięła udział w wyjeździe do Malborka, liczyła około 60 osób. W dawnej krzyżackiej stolicy spędziliśmy niezapomniane 8 godzin. Najwięcej czasu zajęło nam zwiedzanie zamku, ale przepiękna architektura tej majestatycznej budowli, bogactwo zamkowych wystaw oraz możliwość wysłuchania opowiedzianych przez przewodnika historii związanych z tym wspaniałym miejscem zdecydowanie były tego warte. Poza zwiedzaniem zamku mieliśmy okazję do wzięcia udziału w barwnym korowodzie ulicami miasta, obejrzenia pokazów i turniejów rycerskich (konnych i pieszych), pokazów tańca dawnego, żonglerki czy pokazów artyleryjskich. Były też atrakcje dla dzieci, koncerty muzyki dawnej i folkowej oraz mnóstwo straganów z pamiątkami i kulinariami. A to wszystko w obrębie murów zamkowych lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Pełen atrakcji dzień zakończył się inscenizacją oblężenia Malborka, której my już wprawdzie nie obejrzeliśmy ze względu na późną porę, ale i tak wracaliśmy do Gdańska niezwykle zadowoleni z tak spędzonego dnia.
VIVAT VASA!
Celem trzeciej wycieczki, która odbyła się 6 sierpnia, był Gniew – niewielkie, aczkolwiek niezwykle urokliwe miasto położone przy ujściu Wierzycy do Wisły, z pięknie odrestaurowanym zamkiem krzyżackim. Licząca ponad 30 osób grupa z Uniwersytetu Gdańskiego przyjechała tam z zamiarem wzięcia udziału w XX Festiwalu Historycznym Vivat Vasa! A.D. 2022 i obejrzenia inscenizacji bitwy, która rozegrała się w 1626 roku pomiędzy wojskami dwóch monarchów z dynastii Wazów – Zygmunta III, dowodzącego siłami Rzeczypospolitej, i Gustawa Adolfa, dowodzącego armią szwedzką.
Inscenizacja została zaplanowana dopiero na wieczór, dlatego nasz pobyt w Gniewie rozpoczęliśmy od zwiedzania zamku, a kolejne godziny spędziliśmy na oglądaniu turniejów i pokazów odbywających się w bezpośrednim sąsiedztwie krzyżackiej budowli i na Starym Mieście. A było co podziwiać, bowiem swe umiejętności wojskowe prezentowali przedstawiciele różnych XVII- -wiecznych formacji jazdy i piechoty. Mogliśmy też wysłuchać koncertu folkowego i posilić się przy którymś z licznych stoisk wystawionych na gniewskim rynku.
Po tym wszystkim przyszedł czas na główny punkt programu, czyli Bitwę Dwóch Wazów. Na łąkach nadwiślańskich u stóp gniewskiego zamku zebrało się co najmniej kilkuset widzów pragnących obejrzeć zmagania rekonstruktorów wyposażonych w repliki XVII-wiecznej broni białej i palnej oraz przebranych w historyczne stroje. Widowisko zrobiło na nas duże wrażenie: były szarże jazdy, manewry piechoty i salwy armatnie. Bitwa zakończyła się bez rozstrzygnięcia, a my spędziliśmy w Gniewie jeszcze około godziny, bowiem przez niekompetencję obsługi zamkowego parkingu i brak wyobraźni niektórych kierowców nasz autokar miał ogromne problemy z wyjazdem. Przed niezaplanowanym noclegiem w Gniewie uratowała nas interwencja policji, której serdecznie dziękujemy za pomoc.
FESTIWAL MITOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ
20 sierpnia wybraliśmy się grupą ponad 30 osób w okolice Starogardu Gdańskiego – do Owidza, gdzie pod hasłem „Dziewczęta, kobiety, boginie” odbywał się V Festiwal Mitologii Słowiańskiej. Wydarzenie zorganizowano w zrekonstruowanym wczesnośredniowiecznym grodzie i jego bezpośrednim sąsiedztwie, w malowniczej okolicy, nad rzeką Wierzycą. We wczesnym średniowieczu gród w Owidzu był jednym z większych i ważniejszych w tej części Pomorza, ale, podobnie jak wiele innych grodów, nie przetrwał próby czasu i dziejowych zawirowań. Około 10 lat temu udało się go jednak zrekonstruować i udostępnić zwiedzającym.
Podczas kilkugodzinnego pobytu mieliśmy dużo czasu, aby dokładnie zwiedzić całe grodzisko i poznać jego historię. Podziwialiśmy więc grodowe zabudowania, zaglądaliśmy do niektórych chat wyposażonych w sprzęty charakterystyczne dla zawodów wykonywanych przez dawnych mieszkańców, oglądaliśmy produkty oferowane na stoiskach rozstawionych na terenie grodziska i poza nim. Mieliśmy też możliwość wzięcia udziału w różnego rodzaju warsztatach i pokazach, takich jak: warsztaty śpiewu białego, warsztaty twórczego pisania, wytwarzania paciorków, amuletów i tabliczek glinianych, malowania na drewnie i materiale, warsztaty zielarskie, pokazy garncarskie czy inscenizacja słowiańskiego wesela. Mogliśmy też wysłuchać interesujących wykładów, takich jak: „Dawna magia miłosna i jej rekwizyty”, „Wróżbiarstwo w pogańskiej religii Słowian” czy „Problemy ze słowiańskimi boginiami. Pierwiastek żeński w badaniach sfery funeralno-chtonicznej”.
Wycieczka do Owidza była ostatnią z cyklu „Historyczne wakacje z CASiD”. Biorąc jednak pod uwagę duże zainteresowanie i prośby uczestników, możemy spodziewać się kontynuacji tego przedsięwzięcia w kolejnych latach.
Agata Myszka
Tomasz Neumann