Wspomnienie jest formą spotkania.
Khalid Gibran
Wspomnienia to dar, który na zawsze łączy nas z bliskimi. Profesor dr hab. Małgorzata Czerska podczas swojego życia u większości napotkanych osób zostawiała wspomnienie związane z uczuciem wrażliwości, ciepła, życzliwości i uśmiechu. Roztaczała je wokół siebie niczym zapach perfum, który, zakodowany w pamięci, nigdy się nie ulatnia. Niewysoka, uśmiechnięta, wzór kultury osobistej, rzetelności i odpowiedzialności.
Była absolwentką Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu. Po studiach podjęła pracę zawodową w przemyśle. Stamtąd przyjechała na Wybrzeże, gdzie rozpoczęła studia doktoranckie na Wydziale Ekonomiki Produkcji Uniwersytetu Gdańskiego. Po studiach współpracowała z prof. Alfredem Czermińskim. Naukowcem, który uważany jest za „jednego z prekursorów nauki o organizacji i zarządzaniu w powojennej Polsce”. To właśnie tu poznała m.in. prof. Ryszarda Rutkę, wykładowcę Uniwersytetu Gdańskiego na Wydziale Zarządzania.
– Miała wspaniałe rozeznanie w praktyce gospodarczej. Próbowała łączyć wiedzę praktyczną z wiedzą naukową. To było cechą szkoły prof. Czermińskiego. Oboje jesteśmy jego uczniami. Wtedy się poznaliśmy – mówi prof. Ryszard Rutka, który tak wspomina czasy, gdy powstała „sopocka szkoła zarządzania” – formacja intelektualna ekonomistów pomorskich skupionych wokół prof. Alfreda Czermińskiego: – Poszukiwaliśmy empirycznych źródeł wiedzy o zarządzaniu. Nie czerpaliśmy jej tylko z bibliotek. Małgosia skupiała się głównie na problemach związanych z zarządzaniem zmianą organizacyjną, funkcjonowaniem organizacji opartej na wiedzy, roli przywództwa we współczesnych organizacjach i na znaczeniu kultury organizacyjnej w kształtowaniu procesów zarządzania.
Właśnie w ramach tych zainteresowań, które były jednocześnie prawdziwą pasją, prof. Małgorzata Czerska opublikowała około dwustu prac naukowych. Pod jej redakcją powstało kilkanaście prac zbiorowych i zeszytów naukowych. Dzięki swojej wiedzy, rozeznaniu naukowemu i poszukiwaniom nowych rozwiązań badawczych, cieszyła się ogromnym zaufaniem środowiska naukowego. Świadczyło o tym powierzenie jej funkcji recenzenta w wielu postępowaniach o nadanie tytułu profesora, stopnia doktora habilitowanego i stopnia doktora. Była recenzentką wielu monografii, podręczników i artykułów naukowych. Wielokrotnie też recenzowała wnioski o finansowanie projektów badawczych przez Komitet Badań Naukowych, Narodowe Centrum Nauki lub Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
– W bezpośrednim kontakcie zwracały uwagę jej rzetelność naukowa, a także pozytywne nastawienie – wspomina prof. Halina Czubasiewicz, dyrektor Instytutu Organizacji i Zarządzania Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, współpracująca z prof. Czerską przez wiele lat – Właśnie tego pozytywnego stosunku do nas wszystkich, czyli kolegów i studentów, jest nam szczególnie brak. Była niezwykle lubiana.
Profesor Ryszard Rutka, który także współpracował z prof. Czerską, wspomina, że nie robiła czegoś dlatego, że nie wolno, lecz dlatego, że nie wypada, nie godzi się. Była pełna szacunku dla człowieka. Powściągliwa w wyrażaniu opinii o innych. Pochwały na swój temat przyjmowała z dużym zakłopotaniem. Wyniosła to wszystko z domu rodzinnego. Pochodziła z patriotycznej rodziny wielkopolskiej. – Jej kuzynem ze strony ojca był generał Stanisław Taczak, naczelny dowódca powstania wielkopolskiego, generał brygady Wojska Polskiego – wspomina prof. Rutka. – O tym dowiedzieliśmy się przez przypadek, po wielu latach znajomości, spacerując z nią w Poznaniu, ulicą nazwaną imieniem generała – dodaje. To pokazuje, jak skromną była osobą.
Jednocześnie wielu zapamięta profesor Czerską jako zapaloną brydżystkę i turystkę. Wakacje przeznaczała na pobyt w Krakowie, który kochała, albo – w miarę możliwości – na zwiedzanie świata. Poza Europą zwiedziła kraje Ameryki Północnej, Środkowej, Południowej, Australię, Nową Zelandię. Była na Hawajach, na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w północnej Afryce.
– Lubiliśmy razem uczestniczyć w konferencjach u kolegów w innych ośrodkach w Polsce – wspomina prof. Czubasiewicz. – Zawsze obok tematów naukowych interesował ją udział w przedsięwzięciach pozwalających na poznawanie ciekawych miejsc w odwiedzanych przez nas miejscowościach. Jej pasja poznawania zakątków Polski i świata była bardzo charakterystyczną cechą.
Była dumna z tego, że pracuje na Uniwersytecie Gdańskim, że tutaj może się rozwijać. Podczas swojej długiej kariery zawodowej była kierownikiem Zakładu Ergonomii i Psychologii Organizacji, zastępcą dyrektora Instytutu Organizacji i Zarządzania, kierownikiem Zakładu Systemów Zarządzania. W latach 2002–2008 pełniła funkcję prodziekana ds. kształcenia na Wydziale Zarządzania. Pod jej kierunkiem powstało 10 prac doktorskich, kilkaset magisterskich i kilkadziesiąt licencjackich. Za swoją pracę naukową, organizacyjną i społeczną otrzymała m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
– Jest takie określenie, które teraz się nieco deprecjonuje: „człowiek spolegliwy” – opowiada prof. Rutka. – To określenie śląskiego pochodzenia, które do naszej literatury wprowadził profesor Tadeusz Kotarbiński. Oznacza ono człowieka, na którym można polegać. Takim człowiekiem była właśnie profesor Małgorzata Czerska. W starym, dobrym znaczeniu. CZEŚĆ JEJ PAMIĘCI!