Szanowni Państwo, Dostojni Goście, Droga Społeczności Uniwersytetu Gdańskiego, Przyjaciele!
Wysłuchaliśmy przed chwilą wiersza naszej wybitnej poetki, noblistki, Wisławy Szymborskiej, pod tytułem Właściwie każdy wiersz. Zwraca tam uwagę wyrażony niezwykły szacunek dla słowa, dla myśli, dla wartości przemyślenia i spostrzegania. To nic innego jak poetycki wymiar piękna, zatrzymanego w wierszu, zaklętego w słowie.
Piękna, które ma różne wymiary i źródła, i którego z pewnością nie wygeneruje sztuczna inteligencja.
Rok 2023 poświęcony jest – jak nasz dzisiejszy uroczysty dzień – pamięci Wisławy Szymborskiej. Dlaczego jednak wspominam o sztucznej inteligencji?
W uniwersyteckich mediach społecznościowych, na stronie uczelni, a także i dziś – przed rozpoczęciem inauguracji – obejrzeć mogliście Państwo spot naszej najnowszej kampanii reklamowej zatytułowanej „Wspomnień nie wygenerujesz. Stworzysz je u nas”. Plakaty poprzedzające spot powstały faktycznie z pomocą oprogramowania do uczenia maszynowego, jednak towarzyszący im film – pokazujący prawdziwych młodych ludzi na tle naszego miasta, naszego kampusu – niesie ze sobą przekaz, że naprawdę liczy się to, co sami przeżyjemy.
Sztuczna inteligencja dominowała w dyskusji publicznej i akademickiej w minionym roku – najwięksi informatyczni giganci, współtwórcy tej, co tu dużo mówić, rewolucji wszystkiego, stanęli przed potrzebą dostrzeżenia wszelkich konsekwencji, jakie niesie ta niezwykła zdobycz technologii. Również i my, w Uniwersytecie Gdańskim, jak i w innych uczelniach, stanęliśmy przed koniecznością określenia miejsca sztucznej inteligencji w naszych badaniach naukowych, dydaktyce akademickiej, w końcu w zupełnie nowym formacie ochrony własności intelektualnej.
Szanowni Państwo, za nami rok wielu wydarzeń, z których część mieliśmy okazję świętować po raz pierwszy, jak na przykład powierzenie rok temu katedr imiennych pierwszym wybitnym uczonym. Katedrę Marii Janion objęła filozofka, profesor Agata Bielik-Robson, Katedrę Wacława Szybalskiego – biolog molekularny, profesor Andrzej Dziembowski, a Katedrę Eugeniusza Kwiatkowskiego – ekonomista, profesor Leszek Balcerowicz. Chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować im za to, że zgodzili się i poświęcili swój cenny czas naszej uczelni. Dzięki ich obecności społeczność akademicka Uniwersytetu Gdańskiego miała możliwość wysłuchania wykładów wybitnych naukowców, a także mogła włączać się w różne inicjatywy powstające wokół tych prestiżowych katedr.
W tym roku katedry imienia Janion, Szybalskiego i Kwiatkowskiego obejmą: prawniczka – profesor Hanna Suchocka, fizyk – profesor Harald Weinfurter i archeolog – profesor Mariusz Ziółkowski. W minionym roku w kolejnej edycji utworzonego przez nas programu „Profesorowie wizytujący” mogliśmy poznać wyniki badań i perspektywę naukową dwunastu badaczek i badaczy z całego świata. Spotkania te to możliwość zapoznania się z wynikami wybitnych uczonych, nawiązywania licznych znajomości, kontaktów, w co chcemy wierzyć, umożliwiając naszym uczonym jeszcze intensywniejsze umiędzynarodowienie ich badań, zawiązywanie konsorcjów, które prowadzą do doskonałych, wspólnych projektów naukowych. Z kolei dzięki wdrożonemu w minionym roku programowi staży dla młodych naukowców ośmiu doktorów otrzymało swoisty bilet do doskonałości – możliwość odbycia stażu w najlepszych ośrodkach na świecie.
Przykładem współpracy, która zaowocowała piękną, wieloletnią przyjaźnią, są badania zjawisk fizyki kwantowej profesora Marka Żukowskiego i profesora Antona Zeilingera, który rok temu świętował otrzymanie Nagrody Nobla z fizyki. Mamy też zaszczyt i przyjemność współpracować z drugim noblistą z nagrodzonego zespołu – Alainem Aspectem. Chciałbym, żebyśmy teraz zatrzymali się przy temacie fizyki kwantowej. Dzięki naszemu wsparciu powstała w tym roku pierwsza w Polsce, a może i w Europie, Szkoła Doktorska Teorii Informacji Kwantowej pod kierownictwem profesora Łukasza Rudnickiego.
Pięknym podkreśleniem wysokiej pozycji fizyków kwantowych z naszej uczelni było otrzymanie przez profesora Ryszarda Horodeckiego z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych UG najwyższego odznaczenia, które przyznaje Polskie Towarzystwo Fizyczne – Medalu Mariana Smoluchowskiego.
Ale jest tu także łyżka dziegciu, o której muszę przy tej okazji wspomnieć. Nasi fizycy i ich współpracownicy z całego świata pracują w najstarszym budynku na tym kampusie. W minionych trzech latach udało się nam wyremontować część tego budynku dzięki zaangażowaniu naszych środków oraz jednorazowych dotacji, o które nieustannie zabiegamy. Niestety wciąż duża część budynku czeka na kapitalny remont, na który odmawia nam dofinansowania nasz resort. Są to dla nas decyzje po prostu niezrozumiałe, bo w końcu gdzie, jak nie do centrum światowej nauki, kuźni talentów młodych badaczy, miejsca spotkań noblistów ma trafiać dofinansowanie? Apelujemy o zmianę tych niefortunnych decyzji.
Nasi naukowcy są tradycyjnie wśród laureatów tak zwanego Pomorskiego Nobla, czyli Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. W kategorii nauk humanistycznych i społecznych za rok 2022 otrzymał ją profesor Jacek Zaucha – badacz ekonomicznych walorów przestrzeni, twórca kategorii przestrzeni morskiej. Natomiast magister Ariadna Łada-Maśko z Wydziału Nauk Społecznych odebrała prestiżową Nagrodę Miasta Gdańska dla młodych naukowców im. Jana Uphagena w kategorii nauk humanistycznych i społecznych za wybitne osiągnięcia w zakresie psychologii klinicznej dziecka w systemie rodziny. Gratulacje w minionym roku akademickim przyjmował też wybitny naukowiec z naszej uczelni, profesor Grzegorz Węgrzyn, wybrany po raz kolejny na prezesa gdańskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk. Dyrektor Międzynarodowego Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi, profesor Natalia Marek-Trzonkowska, oraz doktor Łukasz Rąbalski z Zakładu Szczepionek Rekombinowanych odebrali nagrody Ministra Edukacji i Nauki podczas Gali Nauki Polskiej. Z kolei medale „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” otrzymali profesorowie Piotr Mickiewicz i Jan Wendt z Wydziału Nauk Społecznych oraz profesor Artur Świergiel z Wydziału Biologii. Nagrodą βeta za wybitne osiągnięcia w dziedzinie zarządzania finansami uhonorowani zostali profesor Julia Koralun-Bereźnicka oraz doktor Dawid Szramowski z Wydziału Zarządzania.
Znakomita współpraca z Miastem Gdańsk, wzmocniona w ostatnim roku między innymi podpisaniem umowy o otwarciu nowego kierunku: sztuka kreatywnego pisania, przynosi też wymierne efekty w postaci projektów i badań naukowych prowadzonych przez naszych pracowników na rzecz mieszkańców Gdańska i regionu. Wysiłki te doceniane są wieloma prestiżowymi nagrodami, z których wymienię tylko kilka: z okazji 10 rocznicy powstania Gedanopedii Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury otrzymali profesor Błażej Śliwiński oraz profesor Sławomir Kościelak za utworzenie Podyplomowych Studiów Gedanistyka. Doktor Anna Sobecka odebrała Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” za książkę Obrazowanie natury w nowożytnym Gdańsku, a profesor Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk i doktor Marta Turska z Instytutu Filologii Germańskiej – Nagrodę w Dziedzinie Kultury w uznaniu za charyzmę i najwyższej klasy profesjonalizm w pracy nad kształtowaniem gdańskiej kultury. Z kolei doktor Hanna Obracht-Prondzyńska z Wydziału Nauk Społecznych otrzymała nagrodę Prezydent Miasta Gdańska i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego dla młodych pracowników nauki za rok 2022. Zaś Marszałek Województwa Pomorskiego uhonorował specjalną nagrodą panią doktor Magdalenę Staręgę z Wydziału Historycznego za pasję i zaangażowanie w opiekę nad dziedzictwem kulturowym Stoczni Gdańskiej.
Mówiąc o sukcesach i pracy naszych naukowców, chciałbym podkreślić fakt, że biorą oni aktywny udział w rozwiązywaniu niespodziewanych problemów będących poważnym zagrożeniem dla środowiska, a także naszego życia i zdrowia. Przykładowo pani profesor Hanna Mazur-Marzec jako pierwsza naukowczyni wykryła i potwierdziła obecność prymnezyn w katastrofalnie zatrutej Odrze – prymnezyny to toksyny produkowane przez tak zwane złote algi. Dzięki współpracy trzech grup badawczych prowadzonych między innymi przez doktora Łukasza Rąbalskiego z Uniwersytetu Gdańskiego udało się także bardzo szybko pozyskać pierwszą sekwencję wirusa grypy H5N1, która na masową skalę zakażała koty w całej Polsce.
Nie wszystkie badania są „medialne”, nie wszystkie interesują pozanaukowe grono, a jednak wszystkie mają niebagatelny wpływ na nasze życie, i to nie tylko to biologiczne, lecz także intelektualne, bez którego społeczeństwa nie rozwijają się, ale też nie potrafią korzystać z tego, co otrzymują w darze od poprzednich pokoleń – z historii, tradycji, kultury języka, dziedzictwa naukowego, literatury i wielu innych.
Dlatego tak ważne jest właściwe, adekwatne do współczesnych wyzwań finansowanie nauki i prac badawczo-rozwojowych, zachęcanie naukowców do ubiegania się o granty, tworzenie jasnych, przejrzystych ścieżek aplikacyjnych. To działania od podstaw, tak jak w przypadku utworzonego na początku tej kadencji Programu Wsparcia Humanistyki Gdańskiej, w ramach którego prace projektowe kontynuowane były również w ubiegłym roku akademickim, oraz „Programu publikacyjnego Uniwersytetu Gdańskiego”, w którym nagradzamy autorów najbardziej prestiżowych artykułów i monografii. Z roku na rok wzrasta nie tylko liczba publikacji naukowych, ale także ich jakość mierzona ustandaryzowanymi, międzynarodowymi wskaźnikami. Analiza danych z obu największych międzynarodowych baz – Scopus i Web of Science – potwierdza wzrost jakości publikacji, o czym świadczą wartości wskaźników cytowań, które w ostatnich dwóch latach przekroczyły średnią światową. To potwierdzenie, że publikacje autorów z Uniwersytetu Gdańskiego indeksowane w bazach międzynarodowych były częściej cytowane niż średnia cytowań dla publikacji w danej dyscyplinie na świecie.
Ważne jest też pozyskiwanie środków na badania z funduszy pozauczelnianych, co też nasi naukowcy czynią z powodzeniem. W 2022 roku Uniwersytet Gdański znalazł się w czołówce jednostek z Polski z największą liczbą pozyskanych finansowań – 12 miejsce – oraz na piątym miejscu wśród uniwersytetów z programu Horyzont Europa. To tu, na Uniwersytecie Gdańskim, działają dwie Międzynarodowe Agendy Badawcze finansowane w dużej części ze środków zewnętrznych, to tu także realizowany jest prestiżowy grant ERC, a tylko w roku akademickim 2022/2023 otrzymaliśmy z Narodowego Centrum Nauki finansowanie na realizację 56 projektów na łączną kwotę niemal 54 mln zł.
Nasze sukcesy w tym zakresie z jednej strony cieszą, z drugiej musimy sobie jednak uświadomić, że finansowanie tak zwanej podstawowej działalności polskich uczelni nie dość, że zmienia się z roku na rok o zaledwie kilka procent, to nie uwzględnia rosnących kosztów utrzymania uczelni w czasach niesłabnącej inflacji. Powtórzę słowa rektora Krzysztofa Wildego z wczorajszej inauguracji na Politechnice Gdańskiej: niestety, polska nauka ubożeje. Budżet, który otrzymujemy na pensje naszych pracowników, w zestawieniu z kosztami życia, mediów i tych wszystkich spraw, którymi przecież każdy z nas, także naukowiec, żyć musi – powoduje, że możemy mówić wprost o postępującej degradacji finansowej naukowców. Przeciętne wynagrodzenie polskiego naukowca w odniesieniu do wynagrodzenia minimalnego zmniejszyło się w ostatnich kilkunastu latach dwukrotnie. Minimalne wynagrodzenie profesora tytularnego, zawodu najwyższego zaufania społecznego, za chwilę nie będzie wiele wyższe niż półtorakrotność pensji minimalnej. Jak Państwo słyszeli, robimy co możemy, aby przeciwdziałać tym trendom, jednak na dłuższą metę nie zatrzymamy odpływu zwłaszcza młodszych kadr, nie będziemy w stanie przyciągać do zawodu naukowca, nauczyciela akademickiego najbardziej utalentowanej młodzieży.
Uniwersytety, szkolnictwo wyższe, badania, nauka to nasze dobro wspólne. Musimy doprowadzić do tego, aby stały się one w końcu polską racją stanu!
Szanowni Państwo, kto śledzi uważnie moje przemówienia, ten wie, że wciąż powtarzam, jak ważna jest współpraca naukowa. Bez perspektywy i otwarcia na to, co świat oferuje nam we wszystkich obszarach nauki i w innowacjach – staniemy się ograniczoną instytucją z minimalistycznymi wymaganiami i takimiż osiągnięciami. Dlatego trzy lata temu rozpoczęliśmy szeroko zakrojone działania mające na celu dokonanie prawdziwego umiędzynarodowienia naszej uczelni.
Rozszerzyliśmy pakiet Erasmus, który objął nie tylko studentów i pracowników naukowych, ale też pracowników administracji, co dało im możliwość poznania struktur i pracy w uczelniach na całym świecie. Od roku, w tym budynku, działa jeden z kilku w Polsce punktów obsługi projektów Erasmus+ oraz biuro InnHUB Gdańsk, które wspomagają rozwój otoczenia społeczno-gospodarczego Pomorza. W efekcie prowadzonej przez władze uczelni polityki umiędzynarodowienia Uniwersytet Gdański w ramach programu Erasmus KA131 otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 3 mln euro, co plasuje naszą uczelnię na trzecim miejscu w Polsce.
Objęliśmy prezydencję aliansu europejskich uniwersytetów nadmorskich SEA-EU, w którym jest już 9 europejskich uczelni. Jako prezydent naszego europejskiego partnerstwa zdecydowałem o położeniu większego nacisku na konkretne działania wspólne, efektywną wymianę studentów i pracowników, kursy online z konkretnych dziedzin związanych z gospodarką morską czy takie projekty, jak zrodzony z idei zrównoważonego rozwoju projekt Obserwatorium Blue Economy. W czerwcu tego roku gościliśmy niemal 150 osób podczas SEA-EU Governing Week w Uniwersytecie Gdańskim. Był to czas podsumowania minionych lat naszego partnerstwa, a także rozmów o działaniach, które będziemy podejmować w kolejnej edycji sojuszu Uniwersytetów Europejskich. O randze naszego spotkania w Uniwersytecie Gdańskim niech także świadczy fakt, że po raz pierwszy obradom społeczności akademickich uczelni towarzyszyły spotkania z władzami portów i miast, w których uczelnie mają swoje siedziby. Wzmocnienie działań związanych z umiędzynarodowieniem skierowało z kolei naszą uwagę na konieczność usystematyzowania niektórych procesów na szczeblu ogólnopolskim. Z naszej inicjatywy przy Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich powołana została Uniwersytecka Komisja Umiędzynarodowienia, której pierwszą przewodniczącą została pani prorektor ds. współpracy międzynarodowej, profesor Anna Jurkowska-Zeidler. Jej działania zostały docenione także przez reprezentantów polskich instytucji i organizacji zaangażowanych w rozwój umiędzynarodowienia, którzy przyznali jej prestiżową doroczną nagrodę Gwiazda Umiędzynarodowienia.
Skoro jesteśmy przy umiędzynarodowieniu, pozwólcie Państwo, że w tym miejscu zwrócę się do wszystkich zagranicznych studentów, naukowców i wykładowców na naszej uczelni.
I would like to address a particularly warm welcome to all the visiting professors, researchers and, most of all, new foreign students enrolled at the largest university in the Pomerania region. We offer you three modern campuses in Gdańsk, Sopot, and Gdynia, with often unique research infrastructure, teaching halls, social facilities and an attractive leisure time offer.
University of Gdańsk is a modern, open university, realising the goals of the sustainable development agenda of the United Nations, leading in matters of gender equality policy, counteracting social exclusion and acting against climate change. We also aspire to be a real Green University.
The University of Gdańsk is moreover a partner of the European University of the Seas called SEA-EU Alliance, where we aim to establish a distinctly international, multi-ethnic, multilingual and interdisciplinary pan-European University.
Dear international students, enjoy your stay in Gdańsk, the city of Freedom and Solidarity, which is a leader in the rankings for the best place to live in Poland.
Nie słabnie nasze zaangażowanie w udzielanie wsparcia nauce i naukowcom z walczącej o niepodległość i zmagającej się wciąż z upiorami wojny Ukrainy. Po raz kolejny byliśmy, wraz z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej, gospodarzami konferencji „Focus on Ukraine” – przez dwa dni w gronie rektorów, naukowców, studentów, przedstawicieli dyplomacji, ministrów, a także żołnierzy dyskutowaliśmy o tym, jak polska społeczność naukowa może pomóc walczącej, a w przyszłości – zwycięskiej Ukrainie. Nasze konkretne działania, które prowadzimy wspólnie z Odeskim Uniwersytetem Narodowym, NAWA wsparła kwotą ponad 850 tys. zł. Projekty związane z mobilnością studencką i pracowniczą są realizowane przez cały rok 2023 z udziałem uczelni sojuszu SEA-EU. Nasze działania docenione zostały na Konferencji Uniwersytetów Europejskich w Warszawie, gdzie odebrałem z rąk wiceministra nauki Ukrainy pierwszą nagrodę dla Uniwersytetu Gdańskiego w konkursie „Uniwersytety Europejskie – sojusze przyszłości” w kategorii „wsparcie dla Ukrainy”.
Sojusze, tak jak powiedziałem to podczas czerwcowych obrad SEA-EU w naszej uczelni, nie są przedsięwzięciem łatwym ani w przygotowaniu, ani w realizacji, przedsięwzięciem przynoszącym korzyści bez znacznego wkładu pracy. I nie są możliwe tam, gdzie partnerów nie łączą choćby sympatia, ale przede wszystkim wzajemny szacunek.
Na tych właśnie zasadach opiera się kolejny strategiczny alians Uniwersytetu Gdańskiego – Związek Uczelni w Gdańsku imienia Daniela Fahrenheita, który tworzymy z naszymi przyjaciółmi z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Politechniki Gdańskiej. Początkowo przyjęty ostrożnie przez środowisko akademickie naszych trzech uczelni, rozwija się znakomicie. Jako FarU podejmujemy wiele wspólnych działań, czerpiemy wzajemnie z naszych zasobów badawczych i naukowych. Budujemy struktury i rozwiązania administracyjne, które ułatwiają po prostu naszą pracę. Co najważniejsze, udaje nam się wciąż utrzymywać wspólny front, wspólnie z rektorami zaprzyjaźnionych uczelni staramy się budować podwaliny tej wspólnoty – w duchu wzajemnego szacunku, gotowości do kompromisów – i wspólną wizję dalszego rozwoju. Chciałbym za to obu panom rektorom gorąco podziękować. Krzysztofie, Marcinie – serdeczne dzięki!
Od listopada powoli i stopniowo wdrażać będziemy w UG system informatyczny eUczelnia, na który to środki pozyskaliśmy wspólnie z rektorem Politechniki Gdańskiej. Zmiana ta umożliwi lepszą obsługę dydaktyki, kształcenia. Usprawni pracę administracji wydziałów i administracji rektora. Przyniesie korzyści zarówno studentom, jak i pracownikom. W wyniku owocnych negocjacji z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju udało nam się pozyskać dodatkowe środki w wysokości 5 mln złotych. Pozwoli to nam wymienić na dużą skalę sprzęt informatyczny w uczelni – na wydziały trafią wkrótce nowe zestawy komputerowe, flipcharty, projektory multimedialne, urządzenia do transmisji danych cyfrowych. Wymieniona zostanie też część serwerów.
Szanowni Państwo, współpraca to jeden z filarów dynamicznego w ostatnich trzech latach rozwoju naszej uczelni. Drugim jest zrównoważony rozwój. Priorytetem działań w ostatnim czasie wobec zagrożenia kryzysem energetycznym spowodowanym wojną w Ukrainie jest energetyka. W obszarze naszych eksperckich zainteresowań jest energetyka wiatrowa i jądrowa. Niedawno zakończyliśmy pierwszą edycję Studiów Podyplomowych Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju: morska energetyka wiatrowa, prowadzonych przez Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG i Centrum Badań nad Gospodarką Morską UG. Już po raz trzeci rozpoczęliśmy nabór na kolejne branżowe studia, jakże ważne z perspektywy rozwoju Pomorza – morską energetykę wiatrową. Kształcić będziemy również, w ramach działań dotyczących zrównoważonego rozwoju, na studiach podyplomowych Mitygacja i adaptacja do zmiany klimatu – to kolejny przykład współpracy uczelni FarU, ponieważ studia te są wspólną inicjatywą Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
W ramach Związku FarU podpisaliśmy także w minionym roku umowę o współpracę ze spółką Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ). Głównym celem porozumienia jest rozwój potencjału kadrowego dla przemysłu jądrowego w ramach projektu budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce.
W trosce o środowisko i zrównoważony rozwój podejmujemy także inicjatywy edukacyjne. Dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku w ramach projektu pt. „Zerujemy emisje – transfer wiedzy (z) Uniwersytetu Gdańskiego” organizować będziemy warsztaty, prelekcje i wydarzenia edukacyjne między innymi dla uczniów i nauczycieli szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych.
Uniwersytet Gdański to nie tylko Zielony Uniwersytet, ale także uniwersytet przyjazny rodzicom – niedawno otwarto nowy oddział Przedszkola Uniwersyteckiego. Zgodnie z obietnicą złożoną przeze mnie podczas kampanii wyborczej przedszkola te stały się placówkami publicznymi, dostępnymi dla większej liczby chętnych. Podjąłem też decyzję o wprowadzeniu tak zwanego bonu rektorskiego, jednorazowo obniżającego dodatkowe opłaty.
Cieszę się także z rozwijającej się współpracy z Uniwersyteckim Liceum Ogólnokształcącym im. Pawła Adamowicza w Gdańsku. Już w nowej siedzibie i wspólnie z patronatem trzech Uczelni Fahrenheita szkoła stała się najchętniej wybieraną placówką w ostatniej rekrutacji – serdecznie gratulujemy!
Uczelnia nasza dba nie tylko o rodziców i ich dzieci; staramy się patrzeć na społeczność akademicką jako wspólnotę osób o różnych poglądach, borykających się z różnymi trudnościami, jednak połączonych dobrem wspólnym, jakim jest Uniwersytet Gdański. W tejże wspólnocie jest wielu społeczników, chcących ulepszać przestrzeń wokół siebie, również tę przestrzeń uniwersytecką. Oni mogą spełnić swoje marzenia o lepszym, zrównoważonym, przyjaznym nam wszystkim otoczeniu, realizując projekty w ramach Akademickiego Budżetu Obywatelskiego, który po raz pierwszy został rozstrzygnięty w ubiegłym roku akademickim. W pierwszej edycji złożono łącznie 58 projektów, w tym 31 pracowniczych i 27 studenckich. Powstaną: park w patio przy budynku Neofilologii, siłownia zewnętrzna obok Biblioteki Głównej, a także strefy odpoczynku i relaksu na Wydziałach: Prawa i Administracji oraz Nauk Społecznych.
Rok miniony upłynął także pod znakiem debat akademickich o równości płci, roli kobiet w nauce i środowisku naukowym. Dyskusje, zainicjowane opublikowaniem jeszcze w 2022 roku Planu wdrażania polityki równości płci w Uniwersytecie Gdańskim. Działania równościowe na lata 2022–2023, wiosną tego roku zakończyły się powołaniem Klubu Kobiet Uczelni Fahrenheita pod przewodnictwem profesor Ewy Łojkowskiej z UG.
Szanowni Państwo, uczelnia to nie tylko kształcenie w konkretnych dyscyplinach, ale również kształtowanie postaw obywatelskich, społecznych i kulturalnych. Dzięki uruchomieniu dwa lata temu, podczas inauguracji roku, Sali Wystawowej i Centrum Filmowego im. Andrzeja Wajdy w Bibliotece UG staliśmy się znaczącym punktem na mapie kulturalno-artystycznej Gdańska i Trójmiasta. Mogliśmy w minionym roku oglądać dzieła inspirowane Szekspirem, malarstwo inspirowane miastami partnerskimi SEA-EU czy mgławicami gwiazd. Centrum Filmowe zrealizowało 50 pokazów filmowych, 10 spotkań z twórcami filmowymi i 7 festiwali filmowych o bardzo różnorodnej tematyce. Już za kilka miesięcy zakończy się remont kolejnej naszej placówki o kulturalnym charakterze – Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego. Znajduje się ono w budynku na starym mieście, przy ulicy Bielańskiej, blisko turystów, w sercu miasta Gdańska. Sąsiaduje z oryginalną, jedyną zachowaną siedemnastowieczną kamienicą, którą właśnie skończyliśmy odnawiać dzięki wsparciu Agencji Rozwoju Pomorza, przy okazji odkrywając zachowane na jej murach oryginalne freski. Pozwólcie Państwo, że przy tej okazji podziękuję prezesowi Zarządu Agencji, panu Łukaszowi Żelewskiemu, za wielką przychylność w uzyskaniu tego dofinansowania.
Dzięki takim jednostkom jak Centrum Transferu Technologii, Univentum Labs czy Biuro Analiz i Ekspertyz rozwijamy współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym. O sile tej współpracy świadczy choćby uzyskanie niedawno przez spółkę spin-off Uniwersytetu Gdańskiego – NanoExpo – wyróżnienia w jednej z kategorii Nagrody Pomorskiej „Gryf Gospodarczy” 2023. Patenty, które uzyskują nasi naukowcy, przy wsparciu Centrum Transferu Technologii, nie tylko znajdują zastosowanie w gospodarce, lecz także są nagradzane, czego przykładem są dwa wynalazki opracowane w ostatnim czasie przez zespół naukowy pod kierownictwem profesor Sylwii Rodziewicz-Motowidło, które otrzymały prestiżowe nagrody – Złoty Medal i Platynową Nagrodę na Międzynarodowych Targach Wynalazków i Innowacji INTARG.
Jesteśmy w połowie okresu ewaluacji jakości działalności naukowej. Wierzę, że w najbliższych latach poprawimy obecny wynik, który podkreśli nasze aspiracje do grona uczelni badawczych. Ze strony władz rektorskich oferuję pełne wsparcie działań i inicjatyw, dzięki którym taki cel będzie możliwy do zrealizowania. Wierzę bowiem, że jesteśmy na to gotowi i mamy ogromny potencjał umożliwiający podjęcie takiego wyzwania.
A skoro o potencjale mowa, popatrzmy przez chwilę na pozycje naszej uczelni w rankingach. W najważniejszym polskim rankingu „Perspektyw” Uniwersytet Gdański awansował o dwa miejsca, co lokuje naszą uczelnię na trzeciej pozycji – awansowaliśmy o dwa miejsca w klasyfikacji uniwersyteckiej i uplasowaliśmy się za Uniwersytetem Warszawskim oraz Uniwersytetem Jagiellońskim, które zajęły pierwsze miejsce ex aequo, oraz za Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W tym prestiżowym rankingu krajowym najlepsze oceny uzyskał Uniwersytet Gdański w kategorii „potencjał naukowy”. Wysoko oceniono nas także w kategoriach „innowacyjność”, „absolwenci na rynku pracy”, „umiędzynarodowienie” oraz „warunki kształcenia”. Kierunek biotechnologia, prowadzony przez świętujący niedawno 30-lecie powstania Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed, awansował i jest drugim najlepszym kierunkiem w kraju – ex aequo z Uniwersytetem Warszawskim, ustępując jedynie Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. Pozostałe kierunki studiów, wysoko ocenione w rankingu, to plasujące się na czwartym miejscu w Polsce: kulturoznawstwo, ochrona środowiska oraz na piątym miejscu: filozofia, psychologia, kierunki o bezpieczeństwie i biologia.
Z kolei w najbardziej prestiżowym, kompleksowym i rozwijającym się światowym rankingu Times Higher Education Impact Rankings, który ocenia uczelnie wyższe pod względem ich zaangażowania w realizację 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, awansowaliśmy o 200 miejsc i zajęliśmy najwyższą pozycję wśród polskich uczelni.
Drodzy studenci pierwszego roku, macie okazję tworzenia jednych z piękniejszych w Waszym życiu wspomnień. Korzystajcie z możliwości, które daje Wam Uniwersytet Gdański – przede wszystkim w rozwoju naukowym, ale też w rozwoju kulturalnym dzięki ofercie przygotowywanej przez Akademickie Centrum Kultury „Alternator”, którego częścią są między innymi odnoszące sukcesy na festiwalach krajowych i międzynarodowych Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego czy Zespół Pieśni i Tańca „Jantar”, a także powołane niedawno, ale już odnotowujące sukcesy i mające duże grono fanów, Studio Wokalne i Gdańska Orkiestra Akademicka.
Jeśli Waszą pasją jest sport – uprawiajcie go w sekcjach Akademickiego Związku Sportowego Uniwersytetu Gdańskiego pod okiem świetnych akademickich trenerów i z zespołami odnoszącymi sukcesy w mistrzostwach. W minionym roku nasi sportowcy zajęli czwarte miejsce w klasyfikacji generalnej Akademickich Mistrzostw Polski oraz drugie miejsce w klasyfikacji uniwersytetów. Wierzę, że centrum sportowe, którego budowę rozpoczniemy w tym roku, pozwoli osiągać co najmniej tak dobre wyniki nie tylko sportowcom z AZS. O możliwościach, jakie daje Wam w naszej uczelni aktywne życie studenckie, powie jeszcze dziś przedstawiciel Parlamentu Studentów UG. Z przyjemnością chciałbym też w tym miejscu zakomunikować, że nasz student psychologii, wielo krotny reprezentant Polski w piłce siatkowej, który z reprezentacją wywalczył między innymi wicemistrzostwo świata w 2006 i mistrzostwo świata w 2014 roku – Mariusz Wlazły – został ambasadorem sportu na Uniwersytecie Gdańskim, z czego bardzo się cieszymy i liczymy na wsparcie naszych działań sportowych także przez sponsorów.
Dodam tylko, że wybierając Uniwersytet Gdański, dokonaliście dobrego wyboru. Dokonaliście go jako dorośli już obywatele. Za dwa tygodnie, po raz pierwszy, będziecie też mogli dokonać wyboru równie ważnego dla każdego z Was. Możecie głosować w wyborach do Sejmu i Senatu. Gorąco namawiam Was do uczestnictwa w tym wydarzeniu. Nie mówcie „Nie interesuję się polityką”, bo polityka interesuje się Wami i nie można nie doceniać wpływu, jaki ma ona na całe Wasze życie. Do Was należy wybór: czy będziecie żyć, studiować w wolnym i demokratycznym kraju, czy będziecie mogli podróżować po świecie jako obywatele Polski, ale i Unii Europejskiej, w końcu, czy będzie Was na te podróże zwyczajnie stać, czy będziecie mieć dobrą pracę i będziecie mogli spełniać swoje marzenia.
Z okazji rozpoczęcia roku akademickiego 2023/2024 życzę zarówno Wam, drogie studentki i drodzy studenci, jak i całej społeczności akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego, żeby ten rok był co najmniej tak dobry, jak wielkie w nim pokładamy nadzieje.
Kończąc, chciałbym zaprosić Państwa nie tylko na dalszą część dzisiejszej uroczystości, ale także na wydarzenia towarzyszące inauguracji, a związane z Rokiem Wisławy Szymborskiej. Za chwilę będziecie mieli Państwo okazję wysłuchać wykładu profesora Michała Rusinka, który był sekretarzem noblistki oraz jest spadkobiercą pamięci o niej. Już teraz zapraszam po inauguracji na wernisaż wystawy pt. „Wisława Szymborska: kolaż gdański”, a po południu – na spotkanie z profesorem Michałem Rusinkiem i wieczorne przedstawienie pt. Szymborska: kolaż. Wszystkie wydarzenia odbędą się tu, w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego.
Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit!
Rok akademicki 2023/2024 uważam za rozpoczęty!