27 kwietnia 2022 roku wiodąca organizacja rankingowa Times Higher Education opublikowała wyniki rankingu Impact. W tym roku Uniwersytet Gdański odniósł duży sukces: awansował aż o 200 pozycji na świecie w stosunku do roku ubiegłego i zajął najwyższą pozycję wśród sklasyfikowanych 15 polskich uczelni wyższych.
Rankingi oddające społeczne zaangażowanie uczelni stają się coraz popularniejsze i zaczynają odgrywać znaczącą rolę na świecie. Nic więc dziwnego, że zainteresowanie nimi rośnie w szybkim tempie, a wiodące agencje rankingowe opracowują metodologie pozwalające uczelniom wyższym wykazywać się osiągnięciami właśnie w tym zakresie. W tym roku Times Higher Education już po raz czwarty opublikował wyniki rankingu Impact oceniającego zaangażowanie uczelni w realizację wybranych celów zrównoważonego rozwoju (ang. Sustainable Development Goals – SDGs).
ROSNĄCE ZNACZENIE RANKINGU IMPACT ORAZ MIEJSCE UG W KOLEJNYCH EDYCJACH
Zainteresowanie rankingiem Impact wśród instytucji akademickich rośnie w bardzo szybkim tempie. W roku 2019, czyli w pierwszym roku jego publikacji, udział w nim wzięło 450 uczelni z 76 krajów. Polskę reprezentował wówczas jedynie Uniwersytet Warszawski, który w klasyfikacji ogólnej uplasował się w przedziale 201–300, a ocenie można było poddać ograniczoną liczbę celów (metodologia opracowana była wtedy na 11 z 17 celów).
Rok 2020 to już metodologia umożliwiająca ocenę w ramach wszystkich 17 celów – do rankingu przystąpiło 768 uczelni z 85 krajów, w tym 5 uczelni z Polski. Wśród nich zadebiutował Uniwersytet Gdański, który zajął od razu pozycję krajowego lidera i 42 miejsce na świecie w zakresie realizacji Celu 14. Życie pod wodą (na 242 raportujące ten cel instytucje). Od tego czasu żadna polska uczelnia nie zajęła tak wysokiej pozycji w rankingu Impact (najbliższy tego był Gdański Uniwersytet Medyczny, który uzyskał w bieżącym roku 92 miejsce w zakresie realizacji Celu 3. Dobre zdrowie i jakość życia).
W roku 2021 w tabeli rankingu Impact znalazło się już 1118 uczelni z 94 krajów. Był to ogromny, blisko 50-procentowy wzrost globalnej liczby uczestników. W Polsce do oceny przystąpiło 12 uczelni, spośród których UG zajął 6 miejsce i zamykał tym samym pierwszą połowę tabeli. Tabeli coraz „gęstszej”, gdzie przebić się jest coraz trudniej. Odbiło się to w klasyfikacji ogólnej naszej uczelni, w której zajęliśmy pozycję w przedziale 801–1000. Nadal wyjątkowo dobrze byliśmy widoczni w raportowanych Celach: 11. Zrównoważone miasta i społeczności (przedział 101–200 na 656 uczelni z całego świata) oraz 14. Życie pod wodą (przedział 101–200 na 379 uczelni). Są to najwyższe pozycje, które udało się zająć w tej edycji rankingu uczelniom polskim. Jedynie Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska uzyskały tak wysokie noty w zakresie dwóch sprawozdawanych celów.
W obecnej edycji rankingu Impact uczestniczyło 1406 uczelni ze 106 krajów. W kontekście wzrostu liczby uczestników o niemal 300 awans UG o 200 pozycji do przedziału 601–800 jest olbrzymim sukcesem. Jeszcze więcej powodu do satysfakcji w bieżącym roku daje wynik wśród uczelni polskich – uzyskaliśmy najwyższą pozycję rankingową spośród wszystkich 15 krajowych uczelni wyższych i jako jedyna instytucja znaleźliśmy się w przedziale 101–200 w więcej niż jednym raportowanym celu (były to: Cel 14. Życie pod wodą oraz Cel 16. Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje).
Szczegółowe wyniki Times Higher Education Impact Rankings 2022 dla polskich uczelni prezentuje poniższe zestawienie.
Trend do wzrostu zainteresowania rankingami punktującymi włączenie się w realizację celów zrównoważonego rozwoju jest oczywisty i prosty do odczytania. Kolejna wiodąca organizacja rankingowa – QS Quacquarelli Symonds – również przygotowuje się do publikacji takiego zestawienia i zapewne w najbliższych latach będzie cieszyć się ono równie dużą popularnością.
UG NAJBARDZIEJ DBAJĄCĄ O ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ UCZELNIĄ W POLSCE 2022
– Najwyższa pozycja w Polsce, awans oraz wysoka klasyfikacja na świecie, uwzględniając ogromne zainteresowanie rankingiem i olbrzymią konkurencję, to niewątpliwie powód do dumy. Jest to też sygnał, że wizja Uniwersytetu Gdańskiego jako uczelni odpowiedzialnej i zaangażowanej społecznie, która intensywnie rozwija relacje z różnymi interesariuszami i włącza jak najszerszą grupę obywateli oraz organizacji w proces tworzenia, transferu i upowszechniania wiedzy dla wspólnego, szeroko pojętego dobra ludzi, regionu i świata, realizowana jest we właściwy sposób – tak uzyskane przez UG wyniki komentuje rektor UG, prof. dr hab. Piotr Stepnowski. Jego zdaniem – Wyniki rankingu pokazują, że Uniwersytet Gdański jest organizacją głęboko świadomą wyzwań, które stawia przed nami świat, a które opisane zostały kompleksowo w Agendzie 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju ONZ. Co więcej – jesteśmy uczelnią umiejącą doskonale odpowiadać na te wyzwania, zarówno w kontekście globalnym, poprzez dbałość o środowisko naturalne, o klimat, o ekosystem wodny, jak i w kontekście lokalnym, poprzez włączenie uniwersytetu w zrównoważony rozwój miasta, przez liczne działania równościowe, promowanie obecności kobiet w nauce i życiu uczelni, dbałość o dobrostan każdej jednostki tworzącej naszą uniwersytecką społeczność. Cieszymy się, że zostaliśmy docenieni.
Najwyższa pozycja w Polsce, miejsce w przedziale 101–200 na 809 uczelni na świecie w zakresie realizacji Celu 16. Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje, to wynik dla uniwersytetu jako instytucji silnej, praworządnej, kierowanej w sposób przejrzysty, poprzez opracowywanie stosownych polityk i zarządzeń, w trosce o każdego członka akademickiej społeczności, przeciwdziałającej każdemu wykluczeniu, zapobiegającej niewłaściwym praktykom, respektującej wolność akademicką, będącej przyjazną przestrzenią do dyskusji. Jest to pozycja uczelni kształcącej najlepsze kadry do pracy społecznej i samorządowej, elity prawnicze. Uczelni, która zasila instytucje samorządowe i państwowe w umysły kształtujące teraźniejszość i przyszłość.
Najwyższa pozycja w Polsce, znalezienie się w przedziale 201–300 na 938 uczelni na świecie w zakresie realizacji Celu 5. Równość płci, to wynik uzyskany przez Uniwersytet Gdański dzięki podejmowanym działaniom promującym obecność kobiet w nauce oraz szeroko pojętym życiu uczelni. Sytuacji kobiet na naszej uczelni od kilku lat poświęca się wiele uwagi. Kompleksowo zdiagnozowano ją dzięki opracowaniu i opublikowaniu w 2020 roku raportu Kobiety w nauce – zarządzanie różnorodnością i równouprawnienie płci w społecznej odpowiedzialności Uniwersytetu Gdańskiego. Raport określił potrzeby i zarysował cele, które szczegółowo zostały opisane w opublikowanym pod koniec 2021 roku Planie wdrażania polityki równości płci w Uniwersytecie Gdańskim. Przeciwdziałaniem dyskryminacji, także ze względu na płeć, zajmuje się Biuro Rzecznika ds. Równego Traktowania i Przeciwdziałania Mobbingowi. Na Uniwersytecie Gdańskim realizowane są projekty badawcze takie jak finansowane z Programu Ramowego UE Horyzont 2020 w zakresie badań naukowych i innowacji MINDtheGEPs: gender equality in research, ResBios czy ACTonGender, w ramach których prowadzi się badania i opracowuje raporty dotyczące równego traktowania kobiet i mężczyzn na naszej uczelni. Te i wiele innych działań systematycznie przyczyniają się do wzrostu świadomości na temat konieczności wzmacniania roli kobiet i dbania o równe szanse w tworzeniu lepszego świata, co z kolei przyczynia się do budowania silniejszej pozycji kobiet nie tylko na Uniwersytecie Gdańskim, ale i w społeczeństwie.
Zostanie liderem w Polsce (częściowo z uwagi na wąską specyfikę zagadnienia), zajęcie miejsca w przedziale 101–200 na 452 uczelnie na świecie w zakresie realizacji Celu 14. Życie pod wodą, to wypadkowa działań, głównie badawczych, edukacyjnych i eksperckich w zakresie ochrony ekosystemów wodnych. Głównym wkładem w realizację tego zadania są działania podejmowane przez Wydział Oceanografii i Geografii w zakresie oferty edukacyjnej i badań naukowych. Wydział dysponuje unikatową, nowoczesną infrastrukturą, jednym z najnowocześniejszych w Europie statków badawczych r/v „Oceanograf”, prowadzi stację badawczą na Helu. Podejmuje liczne działania poświęcone ochronie gatunków bałtyckich zagrożonych wyginięciem, popularyzacji wiedzy o morzach i oceanach, ich znaczeniu i ochronie. Błękitna Szkoła, ciągłe wysiłki Fokarium w celu ratowania i przywrócenia do środowiska foki szarej – to ogrom działań, które zostały wykazane i udokumentowane w raporcie będącym podstawą oceny rankingowej dla tego celu. Wynik zasiliły także: studia na Wydziale Chemii na kierunku ochrona środowiska, oferta edukacyjna związana z ochroną zasobów wodnych oraz oferta UG dotycząca sporządzania ekspertyz środowiskowych, np. na rzecz promowania morskiej energetyki wiatrowej przy zachowaniu bezpieczeństwa ekosystemu morskiego.
Najwyższa pozycja w Polsce, miejsce w przedziale 301–400 na 783 uczelnie na świecie w zakresie realizacji Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności, oddaje wkład UG w życie miasta i regionu, m.in. poprzez otwarty dostęp do przestrzeni uniwersytetu, jego budynków i terenów zielonych, bibliotek, muzeów i wystaw. To także wkład w propagowanie kultury przez utrzymywanie działalności doskonałych grup artystycznych w ramach Akademickiego Centrum Kultury UG „Alternator”. Doceniono też prowadzenie kształcenia na unikatowym kierunku etnofilologia kaszubska, na którym uczyć się można języka i kultury kaszubskiej. Absolwenci tego kierunku jako pracownicy regionalnych instytucji kultury przyczyniają się do zachowania unikatowego dla regionu kaszubskiego dziedzictwa. Ale Cel 11 to także aktywność ekspercka i współpraca z lokalnymi władzami w budowaniu zrównoważonych miast, przyjaznych ludziom metropolii, a także kształcenie ekspertów w tych dziedzinach. I wreszcie – to piękny kampus uniwersytecki w Gdańsku-Oliwie, z przyjaznymi terenami zielonymi, nowoczesną infrastrukturą, inteligentnym systemem sterowania budynkami oraz wiele innych aktywności.
JAK POWSTAJE RAPORT
Konieczne są działania. I te działania Uniwersytet Gdański prowadzi. W niniejszym artykule starałam się zaprezentować tylko najbardziej flagowe przykłady, jedynie dla wybranych celów, a i tak ich opis zajął sporo miejsca. Dane prezentowane na potrzeby rankingu Impact to pełne spektrum działalności organizacyjnej, badawczej oraz edukacyjnej uczelni. Metodologia z roku na rok staje się coraz bardziej rozbudowana. Jako autorka raportu rankingowego mogę stwierdzić jedno – właściwie każdy aspekt działalności uczelni spełnia warunki realizacji któregoś z celów. Wyzwanie polega na tym, by cały czas być na bieżąco z tym, co się na uczelni dzieje, zarówno w kontekście prowadzonych badań, podejmowanego kształcenia, jak i wszelkich aktywności organizacyjnych, pracowniczych, społecznych, kulturalnych. Trzeba te aktywności wychwycić, wybrać te optymalne, ze zrozumieniem czytać i porządkować, przy czym oczywiście znajomość założeń wszystkich 17 celów to absolutna podstawa. Raport rankingowy przygotowuje się kilka miesięcy, natomiast śledzenie wszystkich wydarzeń z życia uczelni – to jest praca na cały rok. Poza opisaniem prowadzonych aktywności konieczne jest też załączenie jak najbardziej klarownych dowodów. Jest to ogromna, ale i satysfakcjonująca praca, która pozwala dostrzec i pokazać szerokiemu odbiorcy, ile dobrego dla świata robimy jako społeczność UG.
PERSPEKTYWY NA KOLEJNE LATA
Utrzymanie wysokich pozycji rankingowych będzie wyzwaniem. To maraton, w którym każdy z uczestników biegnie, każdy bardzo się stara, a liczba zawodników szybko rośnie. Ostatni etap biegu mieliśmy bardzo intensywny, więc wyzwaniem będzie to tempo utrzymać. Na szczęście widać pewne rezerwy, dzięki którym możliwe są dalsze postępy. Ostatni raport rankingowy obejmował aktywność uczelni w latach 2019–2020 – taki był wymóg metodologii. Tegoroczne wyniki nie zostały jeszcze wypracowane przez Centrum Zrównoważonego Rozwoju UG, które swą aktywność rozpoczęło w roku 2021. Myślę, że działania Centrum mogą zaważyć na utrzymaniu wysokich lokat w latach kolejnych. Podobnie – wyzwania, które przyniósł rok 2022 i odpowiedź społeczności uniwersyteckiej na ogromne potrzeby społeczne spowodowane kryzysem wojennym na Ukrainie – to będą tematy na następne raporty rankingowe. Również powstający raport z działań uczelni w zakresie poszczególnych celów, który zostanie opublikowany jeszcze w tym roku, da nam dodatkowe punkty za rok, za dwa lata. Perspektywa jest optymistyczna, wiemy, co i jak robić, i mamy ambicję utrzymać pozycję krajowego lidera w tym prestiżowym zestawieniu. Lidera wśród najlepszych polskich uczelni wyższych, które swymi działaniami przyczyniają się do budowania lepszego, przyjaznego, otwartego świata. Świata zrównoważonego. Warto budować markę Uniwersytetu Gdańskiego jako uczelni świadomej, realizującej i promującej idee zrównoważonego rozwoju. W dzisiejszych czasach jest to ogromna wartość, której nie można nie docenić.
Opracowanie: mgr Katarzyna Gregorowicz-Bielawska pełnomocnik rektora UG ds. rankingów