W lutym 2022 roku Straż Uniwersytecka UG obchodzić będzie jubileusz 15-lecia. Z tej okazji na łamach „Gazety Uniwersyteckiej”, w dziale Jubileusze, już teraz publikujemy artykuł 15 lat Straży Uniwersyteckiej, autorstwa Eweliny Friese oraz Zbigniewa Biedy, opisujący historię powstania i funkcjonowania jednostki od 1997 roku do chwili obecnej. Poniżej natomiast prezentujemy rozmowę z komendantem Straży Uniwersyteckiej, mgr. Robertem Leksyckim, poświęconą współczesnej działalności tej jednostki, a przeprowadzoną przez Agnieszkę Bień.
▶ W rozmowie ze strażnikami usłyszałam, że Straż Uniwersytecka to szara eminencja Uniwersytetu Gdańskiego – nikt nie zauważa jej istnienia, a jednak bez niej nie jest możliwe właściwe funkcjonowanie tak rozbudowanej struktury, jaką jest Uniwersytet Gdański. Jakie są zadania państwa jednostki?
Straż Uniwersytecka realizuje szereg zadań związanych z potrzebą zapewnienia właściwego funkcjonowania Uniwersytetu Gdańskiego, między innymi zabezpieczamy wszystkie legalne zgromadzenia publiczne organizowane na terenie uniwersytetu oraz w rejonach bezpośrednio przylegających do infrastruktury uczelni. W czasie tych działań współpracujemy ze służbami mundurowymi, takimi jak Policja czy Straż Miejska, a także z Biurem Bezpieczeństwa i Oceny Ryzyka UG. Straż Uniwersytecka zabezpiecza ważne wydarzenia, takie jak inauguracje roku akademickiego, większe kongresy czy sympozja, pokazy filmów, koncerty i uroczystości akademickie odbywające się na terenie uniwersytetu. Aktualnie zabezpieczamy ekspozycję rysunków i akwarel Andrzeja Wajdy oraz plakatów do jego filmów w Bibliotece Głównej oraz pokazy filmów organizowane przez Centrum Filmowe UG im. Andrzeja Wajdy, w których uczestniczą twórcy filmowi oraz liczni goście z zewnątrz.
Strażniczki i strażnicy odpowiadają za stan bezpieczeństwa i porządek w dwudziestu jeden obiektach Uniwersytetu Gdańskiego oraz na terenach należących do uczelni w granicach aglomeracji Trójmiasta. W dziesięciu z nich strażnicy pełnią służbę cało-dobowo, a w jedenastu – w godzinach funkcjonowania kadry dydaktycznej danego obiektu.
W godzinach nocnych w utrzymaniu bezpieczeństwa obiektów pomagają nam techniczne środki zabezpieczeń. Strażnicy monitorują za pomocą systemu wjazdu i parkowania rejon Bałtyckiego Kampusu UG w Gdańsku-Oliwie. Jest to bardzo odpowiedzialne zadanie, jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że w okresie pełnego funkcjonowania uczelni na teren kampusu wjeżdża nawet tysiąc siedemset pojazdów dziennie. Obsługa systemu parkingowego wraz z nadawaniem uprawnień do wjazdu wymaga od strażników właściwego przygotowania technicznego oraz profesjonalnej współpracy z Działem Administracji UG, kierownictwem Biblioteki Głównej oraz firmami serwisującymi wszystkie urządzenia systemowe.
Straż Uniwersytecka wspiera w utrzymaniu bezpieczeństwa i porządku także pracowników domów studenckich, hoteli asystenckich, przedszkola uniwersyteckiego i bibliotek wydziałowych. W obiektach tych patrole zmotoryzowane podejmują interwencje w ramach codziennych zadań, zwłaszcza w porze wieczorowo–nocnej, patrolują i obchodzą tereny kampusu w Gdańsku i Sopocie oraz składy, magazyny i budynki uczelni znajdujące się poza kampusami na terenie Trójmiasta. Monitorujemy także systemy antywłamaniowe, pożarowe, gazowe oraz obsługujemy telewizję przemysłową CCTV w większości budynków. Szczególną troską objęliśmy tereny EkoParku na terenie kampusu w Oliwie.
W sposób szczególny dozoruje my też między innymi laboratoria specjalistyczne, w których bardzo często prowadzone są wieloletnie badania naukowe. W pomieszczeniach laboratoriów często znajdują się bardzo kosztowne urządzenia, substancje chemiczne, rośliny, gryzonie, owady czy ryby. Większość z urządzeń wymaga utrzymania odpowiedniej temperatury, naświetlenia oraz wilgotności. Wyposażone są one w czujniki zadymienia, temperatury oraz inne urządzenia nadzoru technicznego.
Straż zabezpiecza również sale gimnastyczne oraz siłownie, weryfikując uprawnienia do korzystania z tych pomieszczeń. To nie są oczywiście wszystkie zadania, które wykonujemy w naszej co dziennej pracy.
▶ Z pańskich słów wynika, że Straż Uniwersytecka ma bardzo dużo obowiązków.
Tak, to prawda, nie narzekamy na brak pracy. Mam nadzieję, że jest ona postrzegana przez środowisko akademickie pozytywnie i wpływa realnie na rozwój naszej Alma Mater.
▶ A jak zmieniła się praca Straży Uniwersyteckiej od chwili wybuchu pandemii COVID-19?
Na początku pandemii w marcu 2020 roku nikt z nas nie mógł stwierdzić, jak duże jest to zagrożenie dla ludzi. Nikt jeszcze nie wiedział, jak będzie się ona rozwijać. Wszyscy podchodziliśmy doniej z dużym dystansem i ostrożnością. Z czasem wprowadziliśmy wewnętrzne instrukcje dotyczące bezpieczeństwa pracy podczas realizacji podstawowych codziennych zadań zarówno we własnych szeregach, jak i w przypadku osób wchodzących do budynków, które ochraniamy. Strażnicy wyposażani byli w płyny dezynfekujące, maseczki ochronne, przyłbice oraz rękawiczki ochronne. Środki ochrony osobistej dostarczał nam pion administracji. Na początku pandemii ograniczyliśmy także liczbę strażników w miejscach, gdzie nie był wymagany dotychczasowy stan liczebny. Wprowadziliśmy dyżury alarmowe, podczas których strażnicy po zostawali w gotowości dyżurowej do pracy. Działania takie miały na celu ograniczenie interakcji pomiędzy pracownikami oraz zmniejszenie możliwej transmisji wirusa. Wprowadzenie tego rozwiązania ułatwiło nam przejście studentów na nauczanie zdalne. Dodatkowo wprowadziliśmy zasady, które działają z pewnymi modyfikacjami do chwili obecnej, dotyczące między innymi korzystania z przestrzeni wspólnych, takich jak pokoje socjalne, noszenia maseczek oraz dezynfekcji rąk, klamek, powierzchni użytkowych oraz urządzeń i domofonów, a także korzystania ze środków transportu.
Strażnicy od początku pandemii dbali o bezpieczeństwo budynków i terenu Uniwersytetu Gdańskiego oraz bezpieczeństwo własne. Starali się ograniczać rozpowszechnianie się wirusa. Nasi strażnicy zachowywali się i obecnie również postępują bardzo odpowiedzialnie, dlatego też wskaźnik zachorowań na COVID-19 wśród naszych pracowników wydaje się stosunkowo niski, jednakże niestety nie udało się uniknąć zagrożenia w stu procentach.
Straż zabezpiecza także punkt badań na COVID-19 mieszczący się do niedawna przy bramie obok Wydziału Nauk Społecznych, a teraz obok budynku Wydziału Historycznego. Strażnicy dbają też o bezpieczeństwo pracowników punktu szczepień znajdującego się w obiekcie uczelni oraz zabezpieczają osoby korzystające z jego usług.
Obecnie głównym zadaniem Straży jest nadzór nad respektowaniem przez studentów, pracowników oraz gości Uniwersytetu Gdańskiego takich zasad, jak noszenie maseczek w przestrzeni wspólnej, dezynfekcja rąk czy zachowanie dystansu społecznego. Nie zawsze udaje nam się je wy egzekwować, jednak staramy się aby wszystkie osoby wchodzące do budynków UG były ich świadome.
▶Czy to oznacza, że w wyniku pandemii COVID-19 katalog zadań Straży Uniwersyteckiej powiększył się?
Strażnicy w dobie pandemii nie mają mniej pracy – wykonują zadania dodatkowe związane z ochroną epidemiologiczną siebie, własnego stanowiska, otoczenia i budynku, który ochraniają, oraz osób, które są wewnątrz. Muszą zwrócić uwagę na osoby wchodzące bez maseczki, muszą je pouczyć i powinni to zrobić w sposób taktowny. Nie które osoby nie są zobligowane do noszenia maseczek, na co posiadają stosowne zaświadczenia. Strażnicy nie wiedzą, kto takim dokumentem dysponuje i posiada specjalne uprawnienia zwalniające go z pewnych ustawowych obowiązków. Strażnicy starają się zachowywać w sposób jak najbardziej kulturalny, aby uniknąć niepotrzebnych sytuacji konfliktowych.
Jako Straż Uniwersytecka współpracujemy między innymi z takimi jednostkami, jak administracje budynków, z Biurem Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, z Biurem Bezpieczeństwa i Oceny Ryzyka. Nie jesteśmy w stanie sami przygotować i wdrożyć wszystkich możliwych zasad bezpieczeństwa. Musimy opierać się na współpracy i muszę przyznać, że ta współpraca przebiega dobrze.
▶W lutym 2022 roku Straż Uniwersytecka obchodzić będzie jubileusz 15-lecia istnienia. Czy może mi pan powiedzieć, jak zmieniła się jej struktura i jej funkcjonowanie przez te piętnaście lat?
W każdej organizacji piętnaście lat funkcjonowania to długi okres czasu. Główne zmiany, które można zaobserwować w naszej formacji, dotyczą technicznych środków pracy. Mamy unowocześnioną łączność między poszczególnymi pracownikami, udoskonalony transport oraz sposób i system zarządzania poszczególnymi strukturami organizacji. W toku rozwoju upraszczamy także pewne praktyki działania, aby stały się one bardziej przejrzyste, jak również wydajniejsze i przede wszystkim skuteczne.
Podkreślić należy, że Straż Uniwersytecka doskonali się i rozwija wraz z Uniwersytetem Gdańskim. Przez piętnaście lat zmienialiśmy swoje siedziby, pojazdy, a także skład, strukturę oraz hierarchię. Obecnie mamy swoją siedzibę w Budynku Administracyjnym, tak zwanym starym rektoracie. Uniwersytet rozwija się – powstają nowe budynki, które należy doposażać w techniczne i osobowe środki ochrony. Moi poprzednicy rozwijali Straż Uniwersytecką kadrowo, etatowo oraz dostosowywali ją do struktur i do zmieniających się wymogów i przepisów.
Myślę, że ja dodałem do tego rozwoju troszkę techniki i sprawniejszej łączności, która ułatwia nam między innymi szybsze komunikowanie się i przekazywanie zadań pomiędzy poszczególnymi pracownikami. W kluczowych punktach struktury jesteśmy zinformatyzowani – posiadamy smartfony i korzystamy z ogólnodostępnej sieci internetowej. Sam obieg informacji ciągle nie jest doskonały, ale staramy się ciągle go ulepszać i będziemy zmierzać w kierunku dalszej poprawy stanu informatyzacji. W tym zakresie współpracujemy z pionem administracji i informatyki. Co roku dokupujemy nowe smartfony i sprzęt. W patrolach wykorzystujemy dwuletni pojazd, który jak na razie spełnia nasze oczekiwania.
▶ Jakie warunki należy spełnić, aby pracować jako strażnik w Straży Uniwersyteckiej?
Nie ukrywam, że poprzeczka dla nowo przyjmowanych osób jest postawiona może nie najwyżej, ale dość wysoko. Nie wymaga my nadzwyczajnych umiejętności, wiedzy czy certyfikatów, ale pewnego minimum, które jest określone w informacji kadrowej udostępnianej podczas naboru. Do tego zakresu wymagań zaliczamy: wykształcenie i doświadczenie w pracy w ochronie, niekaralność, gotowość do pracy w systemie zmianowym w strukturze Uniwersytetu Gdańskiego na terenie całego Trójmiasta oraz umiejętność komunikowania się i pracy w zespole. Ponadto mile widziane jest, aby kandydat posługiwał się językiem angielskim w stopniu komunikatywnym. W Uniwersytecie Gdańskim studiują i pracują obcokrajowcy. Strażnik powinien potrafić przekazać podstawowe informacje w języku angielskim dotyczące kierunku, w którym powinien się udać petent, numerów telefonów, sal i gabinetów oraz dane kontaktowe do poszczególnych jednostek znajdujących się w budynku. Szczególnie istotne jest to w takich budynkach, jak Wydział Filologiczny czy Biblioteka Główna, gdzie studentów zagranicznych jest całkiem sporo. Mogę stwierdzić z własnych obserwacji, że strażnicy radzą sobie z tym całkiem dobrze.
Należy również pamiętać, że strażnik nie jest tylko od „wydawania kluczy”, jak może czasami określa się naszą pracę, ale pełni także funkcję reprezentacyjną. Jest on pierwszą osobą, do której zwraca się petent po wejściu do budynku. Obiekty uniwersytetu są skomplikowane architektonicznie, wieloskrzydłowe, usytuowane w różnych konfiguracjach. Interesanci wchodzący do środka obiektu w pierwszej kolejności udają się do strażnika dyżurującego w danym budynku i u niego szukają pomocy, aby móc zrealizować swoje cele w czasie rzeczywistym tu i teraz.
Kandydat na strażnika powinien mieć predyspozycje do pracy w środowisku Uniwersytetu Gdańskiego – różnorodnym pod względem infrastruktury, specyfiki dydaktyczno-naukowej i wolności akademickiej. Kandydat powinien cechować się kreatywnością, samodzielnością oraz decyzyjnością powiązaną z szybkością działania. Na tere nie obiektów objętych ochroną może dojść do różnych zdarzeń, takich jak zadymienie, pożar, za lanie czy inne wydarzenia związane z działaniem człowieka lub warunków pogodowych. W ta kich sytuacjach czynności muszą zostać podjęte natychmiastowo, a opóźnienia, nawet sekundowe, mogą spowodować nieodwracalne skutki.
W Straży Uniwersyteckiej nie ma samotników, każdy powinien umieć pracować w zespole. Chociaż strażnicy pełnią samodzielne dyżury, często pracują także w kilkuosobowych zespołach. Kontakt ze studentami, pracownikami oraz petentami niejako wymusza umiejętność współpracy i pracy zespołowej. Oczekujemy od kandydatów oraz strażników także taktu i kultury osobistej w kontaktach z innymi osobami. Ważna jest atmosfera pracy, którą tworzymy jako zespół.
▶Z jakimi głównymi problemami boryka się obecnie Straż Uniwersytecka?
Myślę, że największym problemem i w zasadzie jedynym, o którym chciałbym powiedzieć, to poziom przygotowania ogólnego i predyspozycji do pracy w straży w ramach naboru nowych kandydatów do pracy. Chętni do pracy nie zawsze spełniają podstawowe warunki zawarte w ogłoszeniu oraz niekiedy nie mają ogólnego przygotowania do pracy w Straży Uniwersyteckiej. Dużą barierą dla kandydatów jest także posługiwanie się językiem angielskim na poziomie komunikatywnym oraz brak doświadczenia w pracy przy ochronie mienia. W trakcie prowadzonych rozmów kwalifikacyjnych przed przyjęciem do pracy w Straży Uniwersyteckiej analizowane są jednak możliwości przeskoczenia poprzeczki, o której mówiłem wcześniej .
Chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować wszystkim strażniczkom, strażnikom, pracownikom biura oraz moim zastępcom za zaangażowanie i pełen profesjonalizm w bieżącej odpowiedzialnej pracy na rzecz Uniwersytetu Gdańskiego.
▶Bardzo dziękuję za rozmowę.