W okresie wakacyjnym student odpoczywa całe trzy miesiące! To oczywiste. Odpoczywa od wykładów, zajęć ćwiczeniowych i warsztatowych, ciągłej nauki, przygotowywania prezentacji, referatów lub esejów. Odpoczywa od stresu sesyjnego, kiedy priorytetem staje się zaliczenie egzaminu, nawet kosztem snu i odpoczynku. Czy jednak korzystają z tego wszyscy studenci?
Okazuje się, że wielu studentów wcale nie spędza lata wyłącznie na odpoczynku czy podróżach. Czas wolny od zajęć akademickich jest bowiem dla nich tak że okresem intensywnej pracy w ramach praktyk studenckich, które stanowią integralny element kształcenia akademickiego na wielu kierunkach studiów prowadzonych na Uniwersytecie Gdańskim. Studenci, np. psychologii, pedagogiki czy prawa, choć mają większą elastyczność w wyborze terminu, często sami decydują się na praktyki w czasie wakacji. To właśnie w okresie letnim są bardziej dyspozycyjni i odbywanie praktyk nie koliduje z zajęciami dydaktycznymi, a instytucje, w których praktykują – poradnie, placówki wychowawcze czy kancelarie – stwarzają więcej możliwości zdobywania wiedzy praktycznej, ponieważ w okresie wakacyjnym nie są tak obciążone pracą. Wakacje, choć formalnie wolne od zajęć, stają się więc dla wielu studentów czasem zdobywania doświadczeń zawodowych, które będą procentować w ich przyszłej karierze.
PRACOWITE WAKACJE
Studenci Uniwersytetu Gdańskiego mogą odbywać praktyki w czasie wakacji na podstawie przepisów ogólnokrajowych oraz wewnętrznych regulacji uczelni. Najważniejsze podstawy prawne w tym zakresie na uczelni stanowią zarządzenie Rektora UG nr 76/R/25 z dnia 22 maja 2025 ro-ku w sprawie organizacji i finansowania praktyk zawodowych oraz regulaminy ustanawiane przez dziekanów poszczególnych wy działów, wprowadzające szczegółowe rozwiązania na danym kierunku. Podstawą realizacji praktyk są również programy i plany studiów, w których zapisane jest, na jakim etapie kształcenia i w jakim wymiarze godzinowym student musi odbyć praktyki. Istotną rolę odgrywają w tym opiekunowie praktyk, którzy odpowiadają za ich realizację na konkretnych kierunkach, a także prodziekani wyznaczeni przez dziekanów po szczególnych wydziałów.
Obowiązek odbywania praktyk dotyczy przede wszystkim kierunków, na których wymagają tego standardy kształcenia zawodowego. W przypadku studiów przygotowujących do zawodu nauczyciela praktyki pedagogiczne są obowiązkowym i ściśle określonym elementem kształcenia, a ich realizacja jest warunkiem ukończenia studiów i uzyskania kwalifikacji zawodowych. Na kierunkach społecznych i humanistycznych praktyki pozwalają studentom na zdobycie doświadczenia w instytucjach zgodnych z profilem studiów, natomiast na kierunkach przyrodniczych i ścisłych często odbywają się w formie zajęć terenowych, laboratoryjnych lub w instytucjach zewnętrznych współpracujących z uczelnią.
Studenci Uniwersytetu Gdańskiego bardzo często sami decydują się na odbycie praktyk wakacyjnych, nawet jeśli program studiów daje im elastyczność w wyborze terminu. Dobrym przykładem są studenci psychologii, którzy w trakcie semestru mają rozbudowany plan zajęć, ćwiczeń i laboratoriów, co utrudnia regularne uczestnictwo w zajęciach praktycznych w poradniach czy instytucjach pomocowych. W czasie wakacji przyszli psycholodzy są bardziej dyspozycyjni, a same instytucje chętniej przyjmują praktykantów w tym okresie, kiedy to organizują półkolonie, warsztaty czy zajęcia integracyjne dla podopiecznych. Podobnie studenci pedagogiki często wybierają praktyki w wakacje, ponieważ właśnie wtedy placówki opiekuńczo- -wychowawcze, świetlice środowiskowe czy domy dziecka organizują bogaty program zajęć dla dzieci i młodzieży, co pozwala studentom na pełniejsze doświadczenie pracy wychowawczej i możliwość intensywnej współpracy z podopiecznymi.
Innym przykładem są studenci prawa, którzy muszą odbyć obowiązkowe praktyki zawodowe w kancelariach, sądach czy prokuraturach, ale mogą to zrobić w okresie letnim. Wakacje są dla nich najlepszym momentem, aby bez trudności związanych z łączeniem zajęć teoretycznych z praktycznymi skupić się tylko na tych ostatnich (poznać rytm pracy instytucji prawniczych, uczestniczyć w rozprawach, sporządzaniu pism czy analizie akt spraw). Ponadto praktyki wakacyjne, niezależnie od kierunku, stają się często dla studentów UG nie tylko obowiązkiem wynikającym z programu studiów, ale również szansą na zdobycie intensywnego doświadczenia zawodowego w spokojniejszym czasie. To właśnie w trakcie letnich miesięcy młodzi ludzie mogą skonfrontować swoją wiedzę teoretyczną z praktyką, zobaczyć, jak funkcjonują instytucje, w których w przyszłości mogą znaleźć zatrudnienie, a także sprawdzić, czy wybrany przez nich kierunek kształcenia rzeczywiście odpowiada ich oczekiwaniom i predyspozycjom.
Praktyki można również odbywać w ramach Uniwersytetu Gdańskiego. Część jednostek daje bowiem taką możliwość poprzez działania na rzecz uczelni. Taka oferta stworzona została m.in. przez Centrum Kursów i Szkoleń, Biuro Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia oraz Centrum Aktywności Studenckiej i Doktoranckiej. W każdej z tych jednostek studenci mogą podjąć zajęcia związane ze specyfiką pracy w konkretnych obszarach, z którymi związane są jednostki, a także nabyć uniwersalne do świadczenia poprzez udział w organizacji wydarzeń, prowadzeniu stron internetowych i profili w social mediach czy obsłudze administracyjnej.
OCZAMI STUDENTÓW
Studenci Uniwersytetu Gdańskiego, oceniając swoje doświadczenia związane z praktykami wakacyjnymi, nie są jednogłośni – jedni mówią o nich z entuzjazmem, inni wskazują na pewne trudności. Anna z IV roku psychologii podkreśla: ‒ Praktyka w poradni psychologiczno-pedagogicznej była dla mnie niezwykle wartościowa. Mogłam nie tylko obserwować konsultacje, ale także samodzielnie poprowadzić zajęcia z dziećmi pod okiem doświadczonego psychologa. Podobnego zdania jest Agata, studentka pedagogiki, która w rozmowie z „Gazetą Uniwersytecką” przyznaje: ‒ Praktyki w domu dziecka były dla mnie ogromnym wyzwaniem, ale też bezcenną lekcją empatii i cierpliwości. Dzięki wakacyjnym półkoloniom miałam okazję aktyw nie włączyć się w życie wychowanków i przekonać się, że praca pedagoga ma sens. Podejrzewam, że w czasie roku szkolnego nie miałabym takiej możliwości.
Pozytywne wspomnienia związane z praktykami letnimi ma tak że Marta, studentka III roku prawa, która doświadczenie związane z przyszłym zawodem zdobywała w kancelarii adwokackiej: ‒ Uczestniczenie w rozprawach sądowych i przygotowywanie projektów pism procesowych to była lekcja, której nie zastąpi żadna książka. Praktyki letnie pozwoliły mi spojrzeć na pracę adwokata z innej perspektywy, bardziej „od kuchni”.
Nie wszyscy studenci mają jednak tak pozytywne doświadczenia. Karolina z pedagogiki przyznaje: ‒ Moja praktyka w świetlicy środowiskowej była co najmniej rozczarowująca. Zamiast realnej współpracy z opiekunami moja praktyka często sprowadzała się do biernego pilnowania dzieci podczas zabaw i obserwowania, jak pracownicy piją kawę. Czas spędzony w świetlicy był dla mnie zupełnie bezproduktywny.
Z kolei Paweł, student psychologii, zwraca uwagę na trudności organizacyjne miejsca, w którym zdecydował się zdobywać umiejętności praktyczne: ‒ Praktyki wakacyjne były dla mnie trudne z powodu nadmiaru obowiązków, jakie na mnie spadły w czasie ich trwania. Mimo to cieszę się, że mogłem zdobyć doświadczenie w szpitalu psychiatrycznym, gdyż otworzyło mi to oczy na specyfikę zawodu, który chcę wykonywać.
***
Wakacyjne praktyki, tak chętnie odbywane przez studentów Uniwersytetu Gdańskiego, pokazują, że letnia przerwa wcale nie musi oznaczać tylko odpoczynku. Dla wielu studentów to czas intensywnej pracy, zdobywania doświadczeń zawodowych i konfrontowania teorii z praktyką, bez dodatkowego obciążenia, jakim są zajęcia odbywane w czasie poszczególnych semestrów studiów. Choć opinie studentów są różnorodne – jedni wracają z poczuciem ogromnej satysfakcji i nowymi umiejętnościami, inni wskazują na trudności organizacyjne – wspólnym mianownikiem jest zdobywa nie praktycznego doświadczenia. To nie tylko obowiązek „do zaliczenia”, ale przede wszystkim okazja do sprawdzenia się w realnym środowisku pracy, budowania kontaktów zawodowych i rozwijania kompetencji miękkich.
Agnieszka Bień