Wybitne uczone: prof. dr hab. Ewa Łojkowska oraz prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk zostały laureatkami Nagród Naukowych Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za 2021 rok. Profesor Ewa Łojkowska otrzymała nagrodę w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych, a prof. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk – w kategorii nauk humanistycznych i społecznych. Tym samym obie najważniejsze pomorskie nagrody naukowe trafiły do Uniwersytetu Gdańskiego.
Profesor dr hab. Ewa Łojkowska Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za 2021 rok w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych otrzymała za wybitne osiągnięcia naukowe dotyczące badań fitopatologicznych, w szczególności genetyki i diagnostyki bakteryjnych patogenów roślin.
Ewa Łojkowska jest biotechnolożką, profesorką Uniwersytetu Gdańskiego w dziedzinie nauk biologicznych. Specjalizuje się w biotechnologii roślin, fitopatologii molekularnej oraz biochemii roślin. Jest autorką i współautorką ponad 200 publikacji naukowych z zakresu szeroko pojętej biotechnologii roślin, cytowanych ponad 2800 razy i w większości opublikowanych w międzynarodowych czasopismach oraz monografiach naukowych. Popularyzatorka wiedzy z zakresu biologii i biotechnologii, zwłaszcza w obszarach zrównoważonego rozwoju. Jest promotorką młodych badaczek, zaangażowaną w działania na rzecz różnorodności, społecznej odpowiedzialności i równouprawnienia kobiet w nauce. Członkini licznych międzynarodowych gremiów naukowych, wielokrotnie nagradzana za swoją działalność naukową i społeczną. Obecnie pełni funkcje kierowniczki Zakładu Ochrony i Biotechnologii Roślin oraz kierowniczki Laboratorium Badawczo -Wdrożeniowego na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
LAUREATKA O NAGRODZIE
Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza jest dla mnie ogromnym wyróżnieniem i zaszczytem, zwłaszcza że po raz pierwszy została przyznana za badania prowadzone nad roślinami i czynnikami powodującymi ich choroby, a szerzej ujmując, za badania z zakresu biotechnologii roślin i fitopatologii molekularnej. Bardzo się cieszę, że splendor nagrody spłynie na biotechnologię roślin i cały mój zespół badawczy. Jestem zaszczycona tą nagrodą także dlatego, iż Gdańsk jest moim miastem ukochanym, które wybrałam na miejsce do życia jako czterdziestolatka, w pełni dojrzałości naukowej i życiowej. Jestem wielce usatysfakcjonowana, iż mogłam rozwinąć swoje badania naukowe właśnie w Gdańsku, na unikatowym w skali całej Polski Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Profesor dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za 2021 rok w kategorii nauk humanistycznych i społecznych otrzymała za wybitne dokonania w kraju i za granicą w zakresie nauk o sztuce. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk jest historyczką sztuki, profesorką Uniwersytetu Gdańskiego w dziedzinie nauk humanistycznych oraz profesorką nadzwyczajną w Instytucie Sztuki PAN. Specjalizuje się w problematyce architektury XIX, XX i XXI wieku, przede wszystkim Warszawy, Gdańska i regionu pobrzeża Bałtyku, a także dziejów ochrony zabytków i życia artystycznego.
Jest autorką i współautorką ponad 100 monografii i artykułów naukowych z zakresu historii sztuki i architektury, opublikowanych w międzynarodowych i krajowych prestiżowych wydawnictwach.
Jest przedstawicielką licznych międzynarodowych gremiów społecznych i naukowych, a także popularyzatorką historii architektury, działaczką społeczną i polityczką (minister kultury i dziedzictwa na rodowego w rządach Donalda Tuska i Ewy Kopacz).
Wielokrotnie nagradzana za działalność naukową i społeczną. Obecnie pełni funkcję dyrektorki Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego.
LAUREATKA O NAGRODZIE
Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza jest dla mnie niezwykle ważna, ponieważ podsumowuje moje osiągnięcia naukowe przede wszystkim w kontekście moich badań nad sztuką i architekturą Gdańska i Pomorza. Podjęłam ten kierunek badań niespełna dwadzieścia lat temu i ogromnie się cieszę, że udało mi się uzyskać rezultaty badawcze, które uznane zostały za warte tej nagrody. Mam też poczucie, że to nagroda nie tylko dla mnie, ale i dla moich koleżanek i kolegów, pracowników, doktorantów i magistrantów, ponieważ zawsze to, co osiągamy, jest efektem synergii, wzajemnych inspiracji i dzielenia się wiedzą.
O NAGRODZIE NAUKOWEJ MIASTA GDAŃSKA IM. JANA HEWELIUSZA
Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza, nazywana także Pomorskim Noblem, przyznawana jest od 1987 roku reprezentantom gdańskiego środowiska naukowego za wybitne osiągnięcia naukowe.
Pomysłodawcami nagrody byli ówczesny prezydent Gdańska, Kazimierz Rynkowski, oraz przewodniczący Komitetu Obchodów 300-lecia śmierci Jana Heweliusza, prof. Robert Szewalski. Pierwszy laureat został wyłoniony w 1988 roku.
Przez kilkanaście lat nagroda przyznawana była jedynie w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych. W 2001 roku po raz pierwszy przyznano ją także w dziedzinie nauk humanistycznych. W 2013 roku kategoria nauk humanistycznych została poszerzona o nauki społeczne.
Nagrody we wszystkich kategoriach są wręczane podczas specjalnej uroczystości, która każdego roku odbywa się 28 stycznia, w dniu urodzin Jana Heweliusza. Od 1988 roku tę najważniejszą gdańską nagrodę naukową otrzymało 51 naukowców, w tym wielu naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego:
- w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych nagrodę otrzymali: prof. dr hab. Maciej Żylicz (1992), prof. dr hab. Karol Taylor (1995), prof. dr hab. Zbigniew Grzonka (1999), prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn (2003), prof. dr hab. Marcin Pliński (2007), prof. dr hab. Ryszard Horodecki (2008), prof. dr hab. Jerzy Błażejowski (2012), prof. dr hab. Marek Żukowski (2015), prof. dr hab. Piotr Stepnowski (2018), prof. dr hab. Ewa Łojkowska (2021);
- w kategorii nauk humanistycznych (od 2013 roku w kategorii nauk humanistycznych i społecznych) nagrodę otrzymali: prof. dr hab. Roman Wapiński (2001), prof. dr hab. Edmund Kotarski (2002), prof. dr hab. Józef Bachórz (2003), prof. dr hab. Bohdan Dziemidok (2004), prof. dr hab. Józef Borzyszkowski (2005), prof. dr hab. Jerzy Limon (2006), prof. dr hab. Małgorzata Książek-Czermińska (2007), prof. dr hab. Zdzisław Brodecki (2009), prof. dr hab. Jan Burnewicz (2010), prof. dr hab. Mirosław Szreder (2011), prof. dr hab. Brunon Synak (2012), prof. dr hab. Stefan Chwin (2013), prof. dr hab. Mieczysław Nurek (2014), prof. dr hab. Jerzy Zajadło (2016), prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński (2017), prof. dr hab. Maria Mendel (2020), prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk (2021).
Zachęcamy do lektury wywiadów z tegorocznymi laureatkami, zamieszczonych na stronach 24–33.
dr Beata Czechowska-Derkacz
specjalista ds. promocji badań naukowych Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej