Anglista, specjalista od utopii i dystopii w kulturze prof. dr hab. Artur Blaim oraz oceanografka i chemiczka prof. dr hab. Hanna Mazur-Marzec ‒ to tegoroczni laureaci Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza.
‒ Profesor Artur Blaim zasłynął badaniami nad literacką utopią i dystopią w kulturze angielskiej. Spektakularnym przykładem nowatorskich badań profesor Hanny Mazur-Marzec jest wykrycie w wodach Odry obecności ichtiotoksyn wytwarzanych przez tak zwane złote algi ‒ rozpoczęła uroczystość wręczania nagród prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. ‒ Słowem ‒ jest nadzieja, że utopijna wiara w piękno ludzkiego umysłu i w siłę argumentów naukowych może ocalić nas przed dystopią, gdzie zaduszą nas wszystkich złote algi.
Szczegółowo dorobek naukowy prof. Hanny Mazur-Marzec oraz prof. Artura Blaima omówili kolejno prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn oraz przewodniczący Gdańskiego Towarzystwa Naukowego prof. dr hab. Jerzy Błażejowski. Obok wykrycia obecności złotych alg w Odrze prof. Grzegorz Węgrzyn wskazał, że laureatka scharakteryzowała ponad 200 wcześniej nieznanych peptydów produkowanych przez morskie sinice. Niektóre z tych związków wykazują silne właściwości przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe, w tym blokujące rozwój wirusa SARS-CoV-2. ‒ Profesor Hanna Mazur-Marzec zasługuje na ogromne wyróżnienie z jeszcze jednego powodu, a mianowicie cech osobowości ‒ kontynuował laudację prof. Grzegorz Węgrzyn. ‒ Chciałbym podkreślić, że cechują ją ogromny profesjonalizm oraz perfekcja w przeprowadzaniu analiz i badań, a równocześnie niezwykła skromność i przy tym życzliwość oraz skłonność do bezinteresownej pomocy.
Laureatka Nagrody im. Jana Heweliusza w kategorii nauk ścisłych i przyrodniczych podziękowała wszystkim, którzy wspierali ją w karierze naukowej, zwłaszcza byłym wykładowcom oraz naukowcom z Wydziału Oceanografii i Geografii UG. Podkreśliła także, że osiągnięcie tak dobrych wyników naukowych nie byłoby możliwe bez wkładu badaczy z innych wydziałów UG.
Profesor Jerzy Błażejowski zwrócił uwagę na liczne dokonania naukowe laureata, w tym na pionierskie działania w zakresie badań utopii. Profesor Artur Blaim regularnie podejmuje się bardzo obszernych opracowań literatury. Jego książka pt. Gazing in Useless Wonder. English Utopian Fictions, 1516‒1800 jest pierwszą na świecie monografią omawiającą całościowo ewolucję dyskursu utopijnego w okresie wczesnonowożytnym. Obecnie anglista pracuje nad opracowaniem i przełożeniem na język polski 37 klasycznych utworów literatury utopijnej.
‒ Szczególne podziękowania jestem winien mojej żonie ‒ pierwszej czytelniczce i nieubłaganej krytyczce większości moich tekstów, dzięki której ich sensowność i komunikatywność rośnie w postępie geometrycznym ‒ powiedział tegoroczny laureat Nagrody im. Jana Heweliusza w kategorii nauk humanistycznych i społecznych.
Podczas uroczystości prof. Artur Blaim wygłosił krótki wykład na temat aktualnego stanu utopii w społeczeństwie. Zwrócił w nim uwagę m.in. na zjawisko, które nazwał mgławicową utopią. To obietnica szczęśliwej przyszłości, bez dokładnego określenia, z czego ona się składa. Jako przykłady takich utopii prof. Artur Blaim podał hasła polityczne, takie jak „Dobra zmiana”, „Węgierskie Węgry” czy „Uczyńmy Amerykę znowu wielką”.
Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza to najważniejsza nagroda naukowa na Pomorzu, nazywana także Pomorskim Noblem. Przyznaje się ją od 1987 roku reprezentantom gdańskiego środowiska naukowego. Od 2001 roku statuetki wręczane są w dwóch kategoriach: nauki humanistyczne (od 2013 roku – nauki humanistyczne i społeczne) oraz nauki ścisłe i przyrodnicze.
Warto dodać, że to nie pierwszy raz, gdy Heweliusze w obu kategoriach trafiły do naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego. Dwa lata temu statuetki odebrały prof. dr hab. Ewa Łojkowska i prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk. Podobna sytuacja miała miejsce w 2007 roku, kiedy nagrodzeni zostali prof. dr hab. Marcin Pliński i prof. dr hab. Małgorzata Książek-Czermińska.
Profesor Artur Blaim
Jego zainteresowanie badawcze zjawiskiem utopii uwidoczniło się już w czasach studenckich. W roku 1974 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej obronił pracę magisterską pt. The Radicalism of Utopia przygotowaną pod opieką prof. Henryka Zinsa. Cztery lata później uzyskał stopień naukowy doktora na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej po obronie rozprawy The Poetics of English Literary Utopia 1516‒1700 napisanej pod kierunkiem prof. Róży Jabłkowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Andrzeja Zgorzelskiego z Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 1983‒1984 odbył studia postdoktoranckie w Goldsmiths College, University of London w Wielkiej Brytanii. Na podstawie opublikowanej w 1987 roku książki zatytułowanej Failed Dynamics. The English Robinsonade of the 18th Century uzyskał ‒ w 1988 roku ‒ stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Wydana w 1997 roku książka zatytułowana Aesthetic Objects and Blueprints: English Utopias of the Enlightenment była podstawą nadania mu w tym samym roku tytułu naukowego profesora nauk humanistycznych. Na Uniwersytecie Gdańskim pracuje od 2008 roku. Jest profesorem w Zakładzie Translatoryki Anglistycznej, wchodzącym w skład Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki na Wydziale Filologicznym UG. Od 2013 roku kieruje Zespołem Badań nad Przekładem Literatury Dawnej na Wydziale Filologicznym UG.
Profesor Hanna Mazur-Marzec
W 1983 roku ukończyła studia magisterskie na kierunku chemia na Uniwersytecie Gdańskim. Tutaj też uzyskała stopnie doktora i doktora habilitowanego nauk o Ziemi, odpowiednio w roku 1995 i 2007. W roku 2013 Prezydent RP nadał jej tytuł profesora nauk o Ziemi. Obecnie kieruje Katedrą Biologii Morza i Biotechnologii Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego. Profesor Hanna Mazur-Marzec napisała ponad 120 artykułów naukowych, które ukazały się w renomowanych międzynarodowych czasopismach naukowych, m.in. „Chemosphere”, „Marine Drugs”, „Archives of Biochemistry and Biophysics”, „Antiviral Research”, „Applied and Environmental Microbiology”, „Water Research”, „Algal Research”, „Frontiers in Marine Science”, „Archives of Microbiology”. W ciągu ostatnich 5 lat realizowała 5 grantów krajowych, w tym 3 granty NCN jako kierownik, jeden grant w konsorcjum z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim oraz jeden grant w ramach Inkubatora Innowacyjności 2.0. W tym czasie była również członkiem Komitetu Zarządzającego 4 akcji COST, była zaangażowana w realizację jednego grantu norweskiego CLISED oraz jednego grantu FOCUS w ramach programu Interreg South Baltic. Jest też głównym wykonawcą w projekcie litewskim CESBA realizowanym przez Uniwersytet w Kłajpedzie. Jest członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopism „Marine Drugs” oraz „Oceanologia”.
Marcel Jakubowski
Zespół Prasowy UG