W dniach od 27 listopada do 3 grudnia 2023 roku odbyła się w Gdańsku pierwsza część festiwalu EUROSHORTS 2023, zatytułowana „Młodzi filmowcy”1. W jej trakcie wyświetlono 80 krótkometrażowych filmów ‒ 8 dokumentalnych, 8 eksperymentalnych, 19 animacji oraz 45 filmów fabularnych ‒ z 30 krajów świata, m.in. z Australii, Belgii, Izraela, Tajwanu czy Wielkiej Brytanii. Na jednym z festiwalowych pokazów wyświetlono także film Jej typ kawy (Coffee Break) w reżyserii dwóch studentek trzeciego roku wiedzy o filmie i kulturze audiowizualnej ‒ Uli Haber oraz Emilii Czajewskiej. O tym, jak rozpoczęła się ich przygoda z filmem, co stało się inspiracją do nakręcenia Coffee Break oraz czy młode reżyserki z UG chcą rozwijać swoje filmowe pasje, rozmawiała z nimi Agnieszka Bień.
▶ Jak rozpoczęła się pań przygoda z filmem?
Ula Haber: Od początku mojej przygody z edukacją film towarzyszył mi na każdym kroku. Wyrażanie siebie poprzez nawet nieudolne animacje było dla mnie bardzo ważne. Również dlatego wybrałam takie, a nie inne studia.
Emilia Czajewska: Moja przygoda z filmem zaczęła się od fascynacji montażem i prostymi animacjami, trochę z dala od fabularności, bliżej videoartu. Ale moja miłość do teorii filmu i kina samego w sobie rozkwitła, kiedy po raz pierwszy obejrzałam film Trzy kolory. Niebieski Krzysztofa Kieślowskiego. Zaczęłam wtedy częściej sięgać po aparat, pochłaniałam kilka filmów dziennie, aż dostałam się na studia filmoznawcze.
▶ Czy Coffee Break to pierwszy nakręcony przez panie film?
U.H.: Jest to pierwszy fabularny projekt wspólnie zrealizowany od zera, chociaż mamy na koncie także autorskie klipy promocyjne czy bardziej awangardowe etiudy.
▶ Skąd czerpią panie inspirację dla swoich filmów?
U.H.: Inspirację znajdujemy we wszystkim, co nas otacza. Faktura ścian, smak kawy o poranku czy widok pięknych ludzi mijających nas na ulicy. Każdy obejrzany film i inne formy sztuki pozostają w naszej pamięci.
▶ W podręcznikach edukacji filmowej filmy krótkometrażowe wymieniane są jako jedna z najtrudniejszych form wyrazu artystycznego. Dlaczego panie zdecydowały się tworzyć właśnie w tej konwencji? Co panie w niej fascynuje?
U.H.: Fascynuje nas kino. Obie mamy też zamiłowanie do fotografii, jednak ruchome obrazy to coś znacznie bliższego naszym sercom.
Film jako taki można rozumieć jako połączenie sztuk, więc może z tego powodu wydawać się czymś trudnym. Jednak każdy artysta znajduje własne pole do działania, a dla nas takim polem jest właśnie film. Połączenie znaczeń i środków. Eksperymenty i wyobrażenia zapisane na cyfrowych nośnikach. Tak jak pierwszym filmowcom przyszło nam zacząć wyrażać siebie i testować nasze zdolności poprzez krótkie metraże.
▶ Jak powstawał film Coffee Break? Skąd pomysł na jego scenariusz?
E.Cz.: Coffee Break powstał w ramach naszych zajęć na uczelni – warsztatu reżyserskiego prowadzonego przez Romana Przylipiaka. Silnie inspirowałyśmy się estetyką kina noir i filmem kryminalnym. Chciałyśmy stworzyć postać, która wchodzi w polemikę ze stereotypem bohatera noir i patriarchalnymi naleciałościami kina lat czterdziestych dwudziestego wieku. Skonstruowałyśmy więc postać ambitnej pani detektyw, która zrobi wszystko, aby rozwikłać zagadkę ze zlecenia, i umieściłyśmy ją w czarno-białym obrazie o klaustrofobicznym wymiarze jeden do jednego.
▶ Czy brały panie udział w innych festiwalach filmowych? Jeśli tak, to w których? Czy zdobyły panie na nich jakieś wyróżnienia?
E.Cz.: Póki co nasz film zakwalifikował się również do finału festiwalu KRÓTKO! TOSIEK! oraz Cinerama Fest. Jednak wiele jeszcze przed nami ‒ czekamy na decyzje ze strony organizatorów kolejnych festiwali.
▶ Czy planują panie rozwijać swoją pasję filmową? Jeśli tak, to w jaki sposób?
U.H.: Oczywiście, że tak. Emilia pracuje nad swoim praktycznym licencjatem. Obie w międzyczasie brałyśmy udział w kilku produkcjach, między innymi w wyróżnionym na Cinerama Fest początku końca światła, Emilia jako operatorka i kolorystka, ja jako producentka. Film jest znaczącą częścią naszego życia i sposobem wyrażania siebie. W związku z tym mam nadzieję, że jeszcze nie raz nasza twórczość pojawi się na dużych ekranach.
▶ Dziękuję za rozmowę.
Film Coffee Break obejrzeć można w serwisie YouTube: https://youtu.be/Q_ufCICRZa0
1 Druga część festiwalu ‒ „Amerykański Film Reklamowy 2023” ‒ miała miejsce 8 grudnia 2023 roku w Warszawie.